Modern nörolojinin keşiflerinden biri olan Default Mode Network (DMN), yani Türkçesiyle Varsayılan Mod Ağı, beynimizin karmaşık dünyasında gizli kalmış bir mekanizmayı açığa çıkarıyor. Biyolog ve sinirbilim uzmanı Sinan Canan’ın ifade ettiği gibi, beynimiz “hiçbir şey yapmıyormuş gibi” göründüğümüz anlarda dahi, yoğun bir şekilde çalışmaya devam ediyor. Öyle ki bu durum, otobüs beklerken, duş alırken ya da boş boş bir noktaya dalıp giderken çözülmesi imkansız görülen problemlerimize ani cevaplar getirebiliyor.
Bu özel ağ, zihnin dikkatini dış dünyadan çekip içe yöneldiği, bir nevi arşiv taraması yaptığı anlarda devreye giriyor. Beynin birçok bölgesini aktif hale getiren DMN, geçmiş deneyimlerle gelecekteki olasılıkları birleştirerek yaratıcı fikirlerin ve ani ilhamların ortaya çıkmasını sağlıyor. Ancak bu mucizevi işleyişin bir şartı var: Durmak.
VARSAYILAN MOD AĞI NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Varsayılan mod ağı, 2001 yılında St. Louis'deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden nörolog Marcus Raichle ve ekibi tarafından keşfedildi. Ekip, gönüllülerin beyinlerinde yeni ve dikkat gerektiren görevler yerine getirilirken yapılan beyin görüntülemeleri ile, beyin dinlenme durumundayken çekilen görüntüleri karşılaştırarak bazı bölgelerin aktif olduğunu fark etti. Philadelphia'daki Drexel Üniversitesi'nden bilişsel sinir bilimci John Kounios'a göre, beyin bölgelerinin işlevi tam olarak anlaşılmadığı için bilim insanları, beyin aktiviteleri sırasında birlikte çalışan bu bölgelerden bahsederken "beyin bölgeleri ağları" terimini kullanmayı tercih ediyor.
DMN DEVREYE GİRDİĞİNDE SORUNLAR KENDİĞİNDEN ÇÖZÜLÜYOR
Bu keşif yalnızca nörolojinin değil, aynı zamanda tarihin ve maneviyatın da doğruladığı bir gerçek. İnsanlık tarihine baktığımızda, büyük fikirler ve derin aydınlanmalar genellikle durup düşünme süreçlerinin ardından gelmiştir. Peygamberler, filozoflar ve düşünürler; mağaralara çekilmiş, dağlara çıkmış ya da kalabalıktan uzaklaşarak sessizlik içinde zihinsel bir yolculuğa çıkmıştır.
Bilim, tarihin bu anekdotlarını destekler nitelikte. DMN devreye girdiğinde beynimiz yaratıcılığı artıran bir yeniden yapılanma sürecine giriyor. Bu süreçte, bilinçli çabalarla çözülmeyen sorunlar, zihnin arka planında kendiliğinden çözülüyor.
Durmayı Öğrenmek
Modern hayatın koşturmacasında, durup düşünmeye zaman ayırmak genellikle ihmal edilen bir alışkanlık. Ancak stres, tükenmişlik ya da memnuniyetsizlik gibi duyguların üstesinden gelmek için bazen yapmamız gereken tek şey, basitçe durmak. Sinan Canan’ın önerisiyle, zihinsel bir sıkışıklık hissedildiğinde durup DMN’nin devreye girmesine izin vermek, içsel bir aydınlanmanın ve çözüm üretmenin anahtarı olabilir.
Bu yüzden, otobüs beklerken dalıp gitmek ya da duşta bir soruna çözüm bulmak tesadüf değil; aksine, beynimizin doğal işleyişinin en güzel örneklerinden biri. Hayatın karmaşasında biraz durmayı öğrenmek, belki de kayıp cevapları bulmanın ve huzura ulaşmanın en etkili yolu.
Kaynak: National Geographic, Sinan Canan
