ABD ve İsrail savunma şeflerinin perşembe günü, diplomasinin başarısız olması durumunda İran'ın nükleer tesislerini yok etmek için en kötü senaryoya hazırlanacak olası askeri tatbikatları görüşmeleri bekleniyor.
Konuk İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz ile planlanan ABD görüşmeleri, Pentagon liderlerinin Beyaz Saray ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan'a İran'ın nükleer silah üretememesi için mevcut tüm askeri seçenekler hakkında 25 Ekim'de verdiği brifingin ardından, yetkili çarşamba günü, isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
İran, nükleer teknolojiyi barışçıl amaçlarla kullanmak istediğini söyleyerek nükleer silah arayışını reddetti.
Daha önce bildirilmeyen ABD-İsrail hazırlıkları, Batı'nın, Başkan Joe Biden'ın selefi Donald Trump tarafından terk edilen 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandıracağını umduğu İran ile zorlu nükleer müzakerelere ilişkin endişelerinin altını çiziyor.
Ancak ABD'li ve Avrupalı yetkililer, İran'ın yeni, katı hükümetinin kapsamlı taleplerine yönelik geçen haftaki görüşmelerin ardından, Batı'da İran'ın nükleer programını ilerletirken zamana karşı oynadığı yönündeki şüpheleri artırdığı yönündeki görüşmelerden sonra umutsuzluklarını dile getirdiler.
ABD'li yetkili, olası askeri tatbikatlar hakkında ayrıntı vermedi
Yetkili, "Bu zor durumdayız çünkü İran'ın nükleer programı herhangi bir geleneksel mantığın ötesinde bir noktaya ilerliyor." diye belirtti. Washington'daki İsrail büyükelçiliği ve İran'ın Birleşmiş Milletler misyonu, yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.
Görüşmelere başkanlık eden Avrupa Birliği yetkilisine göre, nükleer müzakereler perşembe günü devam edecek ve ABD'nin İran özel elçisi hafta sonu müzakerelere katılmayı planlıyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) geçen hafta İran'ın Fordow tesisindeki 166 gelişmiş IR-6 makinesinden oluşan bir kaskad veya küme ile uranyumu %20 saflığa kadar zenginleştirme sürecini başlattığını söyledi. dağ, saldırmayı zorlaştırıyor.
2015 anlaşması İran'a yaptırımları hafifletti, ancak uranyum zenginleştirme faaliyetlerine katı sınırlamalar getirdi ve eğer isterse nükleer bir silah için yeterli bölünebilir malzeme üretmesi için ihtiyaç duyacağı süreyi yaklaşık iki ila üç ay arasında en az bir yıla çıkardı.
Anlaşmanın ne kadar kötü bir şekilde aşındığının altını çizen bu anlaşma, İran'ın bırakın gelişmiş santrifüjleri, Fordow'da uranyum zenginleştirmesine hiçbir şekilde izin vermiyor.
Nükleer artık tehlikeli
Anlaşmanın nükleer faydaları artık kötü bir şekilde tehlikeye girerken, bazı Batılı yetkililer anlaşmanın temelinin onarılamayacak kadar hasar görmesine çok az zaman kaldığını söyledi.
ABD ve İsrail'in bu tür tatbikatları, eski bir üst düzey ABD yetkilisi ve Orta Doğu uzmanı olan Dennis Ross ve diğerlerinin İran'a ABD ve İsrail'in nükleer silah elde etmesini önleme konusunda hâlâ ciddi olduklarını açıkça belirtme çağrılarına hitap edebilir.
Ross geçen ay, "Biden, İran'ı Washington'un askeri hareket etmeyeceği ve İsrail'in bunu yapmasını engelleyeceği fikrinden vazgeçirmeli" dedi.
Ross, ABD'nin belki de İsrail'e ABD ordusunun sığınakları çökerten Massive Ordnance Penetrator'ı, 30.000 poundluk bir bombayı vermeye istekli olduğunun sinyalini vermesi gerektiğini bile önerdi.
Merkezi İstihbarat Teşkilatı Direktörü Bill Burns Pazartesi günü yaptığı açıklamada, CIA'in İran'ın dini liderinin nükleer bir cihazı silahlandırmak için adımlar atmaya karar verdiğine inanmadığını, ancak bir bomba için bölünebilir malzemeye giden bir yol olan uranyumu zenginleştirme yeteneğindeki ilerlemelere dikkat çektiğini söyledi.
Burns, İran ilerlemeye karar verse bile, nükleer bir silahı bir füzeye veya başka bir teslimat sistemine bağlamadan önce bu bölünebilir malzemeyi silahlandırmak için hala çok çalışma gerekeceği konusunda uyardı.
ABD'li yetkililer de uzun süredir Amerika'nın, bir bomba için yeterli miktarda bölünebilir malzeme üretildikten sonra İran'ın nükleer silahlandırma programının dağınık bileşenlerini tespit etme ve yok etme yeteneğinden endişe duyuyorlar.
Bu haber Reuters'den Türkçeye çevrilmiştir. İlgili haberin İngilizcesini okumak için tıklayın.
