Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın son dönemdeki sert faiz indirimlerini savunmasının ve ekonomik bağımsızlık savaşını kazanma sözü vermesinin ardından, salı günü Türk lirası en kötü ikinci gününde %15 değer kaybetti.
Lira dolar karşısında 13.45'e kadar düşerek üst üste 11. seansta rekor düşüşler yaşadı ve ardından bazı kayıpları geride bıraktı. Geçen haftanın başından bu yana yaklaşık %26'lık bir düşüş de dahil olmak üzere, bu yıl değerinin %45'ini kaybetti.
Erdoğan, ihracat, yatırım ve istihdamı artırmayı amaçlayan agresif bir gevşeme döngüsüne dönmesi için merkez bankasına baskı uyguladığını belirtiyor. Enflasyon yüzde 20'ye yaklaşırken ve para birimindeki değer kaybı hızlanarak Türklerin kazançlarını derinden etkiliyor.
Birçok ekonomist faiz indirimlerini pervasız olarak nitelendirirken, muhalefet politikacıları erken seçim çağrısında bulundu.
MUHALEFETTEN ERKEN SEÇİM ÇAĞRISI
Yetkililer satışları durdurmak için herhangi bir müdahalede bulunmazken, iki kaynak Erdoğan'ın Salı günü Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcioğlu ile görüştüğünü, ancak ayrıntı vermediğini söyledi.
Erdoğan'ın hızlı liderlik revizyonunun sonuncusunda geçen ay görevden alınan eski merkez bankası başkan yardımcısı Semih Tümen, liranın değerini koruyan politikalara derhal dönülmesi çağrısında bulundu.
Salı günkü düşüş, 2018'de keskin bir durgunluğa yol açan ve üç yıllık ortalamanın altında ekonomik büyüme ve çift haneli enflasyon getiren para birimi krizinin yüksekliğinden bu yana liranın en kötü düşüşü oldu.
Lira 1413 GMT'de dolar karşısında 12.485'te kayıplarının yarısını geri alsa da, son 11 gün 1999'dan bu yana en kötü koşusu oldu. Salı günü sadece üç saatlik dalgalı işlemden sonra, değeri 12'den dolara 13'e yükseldi.
Merkez bankası, Eylül ayından bu yana oranları toplam 400 puan düşürerek , neredeyse tüm diğer merkez bankaları sıkılaştırmaya başladığından veya sıkılaştırmaya hazırlanırken, reel getirileri derinden negatif bıraktı .
ANKETLER KAYDI
Lira, büyük ölçüde bazı analistlerin Türkiye'yi yaklaşık yirmi yıldır yöneten cumhurbaşkanı tarafından erken bir ekonomik "deney" olarak adlandırdıkları şey nedeniyle, bu yıl küresel olarak açık ara en kötü performans gösteren oldu.
Erdoğan'ın AK Parti'si, 2023'ün ortalarında yapılması planlanan seçimler öncesinde kamuoyu yoklamalarında kayıyor ve bu, yaşam maliyetlerinin keskin bir şekilde yüksek olduğunu yansıtıyor.
Türkiye'nin güneyindeki Kalkan tatil beldesinde bir otel yöneticisi olan 28 yaşındaki Kaan Acar, "Fiyatlar çok hızlı yükseliyor. Bazı ürünleri çok pahalı olduğu için almak istemiyorum." dedi.
''Suç Cumhurbaşkanı Erdoğan'da, AKP hükümetinde ve yıllarca onlara göz yumup destek verenlerde."
Yatırımcılar, volatilite göstergelerinin, Erdoğan'ın şahin eski merkez bankası başkanını aniden görevden aldığı ve cumhurbaşkanı gibi yüksek oranları eleştiren Kavcioğlu'nu göreve getirdiği Mart ayından bu yana en yüksek seviyelere çıkmasıyla kaçmış görünüyor.
Euro karşısında, para birimi Salı günü 15'in üzerinde yeni bir rekor düşük seviyeye geriledi. 10 yıllık gösterge tahvil getirisi, 2019'un başlangıcından bu yana ilk kez %21'in üzerine çıktı.
Lira düşerken , Türkiye'nin ana hisse endeksi aniden ucuz değerlemeler nedeniyle %1'den fazla arttı. Ancak banka hisseleri, bankacılık endeksinin %2,5 düşmesiyle düştü.
MERKEZ BANKASINDAN SİNYALLER
Merkez bankası geçen Perşembe politika faizini 100 baz puan indirerek yaklaşık %20 olan enflasyonun oldukça altında %15'e indirdi ve daha fazla gevşeme sinyali verdi.
Erdoğan Salı günü, yüksek faiz oranlarının üretimi sınırladığını ve yatırım odaklı bir politikadan başka bir alternatifin olmadığını söyleyen parlamenter müttefiki milliyetçi MHP lideri Devlet Bahçeli'den destek aldı.
Bahçeli, partisine mecliste yaptığı konuşmada, "Türkiye'nin faiz kamburluğundan kurtulması gerekiyor." diye belirtti.
Erdoğan devam ettirdiği politikayı pazartesi günü geç saatlerde savundu ve yüksek oranların enflasyonu düşürmeyeceğini söyledi. Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "Ülkemizi daraltacak, zayıflatacak, halkımızı işsizliğe, açlığa ve yoksulluğa mahkum edecek politikaları reddediyorum."
Analistler, acil oran artışlarına yakında ihtiyaç duyulacağını söylerken, daha ortodoks maliye bakanı Lütfi Elvan'ı içeren bir kabine revizyonuna ilişkin spekülasyonlar da ağırlık kazandı.
Brown Brothers Harriman'ın küresel pazar stratejisti Ilan Solot, Erdoğan'ın rotayı tersine çevirmeden önce muhtemelen bir "kırılma noktasına" kadar bekleyeceğini söyledi.
"Bu noktada sermaye kontrollerinden bahsediyoruz. Yeterli dolar rezervi yok, sistemde bunu kaldıracak kadar dolar yok. Sonra gerçek bir para krizi hakkında konuşacağız" diye ekledi.
Bu haber Reuters'den Türkçeye çevrilmiştir. İlgili haberin İngilizcesini okumak için tıklayın.
