İran ve dünya güçleri, 2015 nükleer anlaşmasını kurtarmaya çalışmak için beş aylık bir aradan sonra pazartesi günü müzakerelere devam etti, ancak Tahran sert duruşuna bağlı kaldı ve Batılı güçlerin işe yaramayacağına dair uyarıları, bir anlaşma umuduyla atılım zayıf göründü.
Diplomatlar, zamanın ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de terk ettiği, İran'ı kızdıran ve ilgili diğer güçleri - İngiltere, Çin, Fransa, Almanya ve Rusya'yı dehşete düşüren anlaşmayı yeniden canlandırmak için zamanın tükenmekte olduğunu söylüyorlar.
Nisan ve Haziran ayları arasında altı tur dolaylı görüşmeler yapıldı. Yeni tur, resmi olarak, 1400 GMT'den kısa bir süre sonra, ABD olmadan anlaşmanın geri kalan taraflarının bir araya gelmesiyle başladı.
Tahran ile Washington arasında fiilen dolaylı müzakereler
Viyana'daki toplantı, radikal din adamı Ebrahim Raisi'nin Haziran ayında İran cumhurbaşkanı seçilmesiyle tetiklenen uzun bir ara sona erdi. İran, ABD elçileriyle yüz yüze görüşmeyi reddetti.
Batılı diplomatlar, Tahran'ın müzakere ekibinin ABD ve Avrupalı diplomatların gerçekçi bulmadığı talepleri ortaya koyduğunu söylüyor.
İran, nükleer programıyla ilgili olmayanlar da dahil olmak üzere 2017 yılından bu yana uygulanan tüm ABD ve Avrupa Birliği yaptırımlarının doğrulanabilir bir süreçte kaldırılmasını talep ederek tavizsiz bir tutum benimsedi. devamını oku
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amirabdollahian, müzakerelerin yeniden başlamasından kısa bir süre sonra yaptığı açıklamada, "ABD, tüm yaptırımların doğrulanabilir ve etkili bir şekilde kaldırılması olmadan anlaşmaya geri dönmenin bir yolu olmadığı gerçeğini hala tam olarak anlayamıyor" dedi.
ABD'nin nükleer anlaşmaya dönüşü, geçmişin acı deneyiminin tekrarını önleyecek garantiler olmadan anlamsız olacaktır" dedi. "Bu fırsat sonsuza kadar açık kalabilecek bir pencere değil."
GERİLİMLER
Buna paralel olarak, Tahran'ın nükleer programını izleyen BM atom gözlemcisi ile çatışmaları da alevlendi.
İran, uranyum zenginleştirme sürecini ilerlettiği için, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, müfettişlerinin kaba bir muamele gördüğünü ve anlaşmayı canlandırmak için gerekli gördüğü bir yerde izleme kameralarını yeniden kurmaya erişimi reddettiğini söyledi.
ABD elçisi Robert Malley BBC Sounds'a verdiği demeçte, "İran bu zamanı daha fazla kaldıraç oluşturmak için kullanabileceğini düşünürse ve sonra geri gelip daha iyi bir şey istediklerini söylerse, bu kesinlikle işe yaramaz. Biz ve ortaklarımız bunun için gitmeyeceğiz." dedi.
Trump ABD'yi anlaşmadan çıkardığından beri İran, bir nükleer bomba için yeterli bölünebilir malzeme üretmesi için ihtiyaç duyacağı süreyi uzatmak amacıyla koyduğu kısıtlamaların çoğunu ihlal etti . İran, uranyumu yalnızca sivil kullanımlar için zenginleştirmek istediğini söylüyor.
Malley, müzakerelerin çökmesi halinde Washington'un Tahran üzerindeki baskıyı artırmaya hazır olacağı konusunda uyardı.
İran'ın geçici bir anlaşmayı kabul etme niyetinde değil
Diplomatlar, Washington'un kalıcı bir anlaşma sağlanmadığı sürece Tahran ile açık uçlu bir geçici anlaşma müzakere etmeyi önerdiğini söylediler. Birkaç İranlı yetkili Reuters'e İran'ın geçici bir anlaşmayı kabul etme niyetinde olmadığını söyledi.
Orijinal anlaşmaya kapsam ve süre açısından çok sınırlı olduğu için karşı çıkan İran'ın ezeli düşmanı İsrail, diplomasi başarısız olursa askeri seçeneklerin masada olacağını söyledi.
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid Londra'da gazetecilere verdiği demeçte, "Onlar (İranlılar) zamana karşı oynayacaklar, yaptırımların kaldırılmasından milyarlar kazanacaklar, dünyayı aldatmaya devam edecekler ve nükleer programlarını gizlice ilerletecekler" dedi .
Bu haber Reuters'den Türkçeye çevrilmiştir. İlgili haberin İngilizcesini okumak için tıklayın.
