Ekonomi yönetimi, Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) Eylem Planı Bilgilendirme ve İstişare ile bu yılın ikinci Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantılarının ardından gazetecilerle bir araya gelerek, gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Zirai don yaşanan illerdeki hasarı tespit etmek amacıyla çalışmalar yürütüldüğünü belirten Yumaklı, şu ifadelerde bulundu, “Zirai don yaşanan illerimizde, il ve ilçe müdürlüklerimiz ile TARSİM ekiplerimiz ilk andan itibaren sahada üreticimizin yanında yer almakta, hasar tespit çalışmalarını titizlikle yürütmektedir.
Yumaklı, burada yaptığı değerlendirmede, zirai donun ardından bazı kesimlerden gelen yorumlara tepki göstererek, “Daha hasar tespit çalışmaları devam ediyorken, bazı kurum temsilcileri, bazı siyasiler hemen açıklamalar yapmaya başladı. Dediler ki, ‘her şey bitti mahvolduk, yurt dışına bağımlıyız, paranız olsa bile bulamayacaksınız, yoksullar bundan en çok zarar görecek’ vesaire. Bilgi sahibi olmadan fikir serdetmek herhalde böyle bir şey. Bunun kime faydası var, üreticiye mi, tüketiciye mi, memlekete, millete mi var? Bunun takdirini kamuoyumuza bırakıyorum” ifadesini kullandı.
Zirai Don Hangi Meyveleri Etkiledi?
Zirai dondan 34 ildeki 16 meyve çeşidinin etkilendiğine işaret eden Yumaklı, “Kayısı, üzüm, kiraz, armut, elma, ayva, limon, badem, fındık, ceviz, nektarin, şeftali, portakal, mandalina, erik ve fıstık. Bunların bazısı yüzde 10, bazısı yüzde 60 gibi çeşitli derecelerde etkilendi. Mesela Malatya’da çok daha büyük oranlarda kayısının etkilenmesi söz konusu.
Ancak bunları söyleyebilmek için saha tespiti olması gerekir. Bunlar da belli fiziki şartlara bağlı. Sahaya 10 bin kişi de gönderseniz, fiziki şartlar olmazsa o hasar tespitini yapamazsınız. Neden? Güneşi görmesi lazım ağacın, orada ne reaksiyon veriyor bunun da görülmesi gerekir. Yani bilgi sahibi olmak gerekir.” diye konuştu.
Çiftçilere Destek Verilecek Mi? Tarım Sigortası Olmayanlar Ne Yapacak?
Zarar gören çiftçilere sağlanacak desteklere ilişkin soruya da yanıt veren Yumaklı, şu değerlendirmelerde bulundu, “Hububat, baklagil, yağlı tohumlar gibi stratejik ürünler çok etkilenmedi, özellikle bunun altını çizmek istiyorum. Elbette tarım sigortası olanların hasar tespitinden sonra paraları hemen verilecek.
Geri kalanlar için Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olup da herhangi bir sigortası olmayanlarla ilgili Sayın Cumhurbaşkanı’mız açıkladı. Zarar gören mahsulün üretimi için şu ana kadarki harcaması, hasarı oranında karşılanacak. Böylece üretimin sürdürülebilirliği sağlanmış olacak.” Yumaklı, fındıktaki verim kaybına ilişkin soru üzerine, “2015-2024 yıllarında Türkiye’de fındık üretimi yüzde 10 arttı. Ama DOKAP bölgesinde düştü çünkü coğrafi koşullar burada bazı şeylerin kolay yapılmasına izin vermiyor” dedi.
Giresun, Ordu ve Trabzon’da Fındık Sorunu: Verimlilik Nasıl Artacak?
Özellikle Giresun, Ordu, Trabzon’daki genişleme alanlarının kısıtlı olduğuna, coğrafi şartların da verimi düşürdüğüne işaret eden Yumaklı, yaşlı bahçelerin değiştirilmesiyle ilgili sürecin devam ettiğini, ama bekledikleri gibi devam etmediğini söyledi. Yumaklı, Giresun’da bu konuda bir enstitü olduğunu, burada geliştirilmiş çeşitler bulunduğunu belirterek, şunları kaydetti, “Üreticilerimizi bu konuda sürekli teşvik ediyoruz. Eksik kalan veya bizim daha fazla yapmamız gereken hususlar varsa elbette bunlarla ilgili çalışmalarımıza devam edeceğiz.
Üretim veya verim düşmesinin kesinlikle ve kesinlikle aflatoksinle hiçbir alakası yok. Türkiye genelinde 2020’de 734 bin 726 hektar alanda 665 bin ton fındık üretilmiş, bunun 283 bin tonu ihraç edilmiş ve 1,9 milyar dolar gelir elde edilmiş. 2024’te 750 bin hektar alanda 717 bin ton fındık üretimi gerçekleşmiş, 324 bin tonu ihraç edilmiş, 2,6 milyar dolarlık gelir var. Verim sadece tarımsal üretimde değil, yani hayatımızın bütün alanlarında öncelememiz gereken bir husus.”
