Anadolu’nun zengin biyoçeşitliliği, dünya çapında büyük öneme sahip birçok tıbbi kaynağa ev sahipliği yapıyor. Bu kaynaklardan biri de akrep zehri. Türkiye, son yıllarda artan tıbbi ihtiyaçlar ve ekonomik değerler doğrultusunda, akrep ve akrep zehri üretiminde büyük bir merkez haline gelmiş durumda. Özellikle “Androctonus turkiyensis” (kara akrep), “Hottentotta saulcyi” (Mardin akrebi) ve “Leiurus abdullahbayrami” (sarı akrep) gibi türlerin zehirleri, tıbbi alanda kritik bir role sahip.
Türkiye, akrep zehri üretiminde önemli bir oyuncu olarak, başta Almanya, Çin, Hindistan, Güney Kore ve Japonya olmak üzere pek çok ülkeye ihracat gerçekleştiriyor. Bu süreç, dünya çapında panzehir ve ilaç sanayi için hayati öneme sahip zehirlerin tedarikini sağlıyor.
Türkiye'de 86 Akrep Zehri Üretim Tesisi Faaliyette
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2020 yılında yayımladığı yönetmelikle birlikte, Türkiye’deki akrep üretim tesislerinin sayısı hızla arttı. Bugün Türkiye genelinde, Şanlıurfa'da 24, Konya'da 8, Elâzığ’da 4, Ankara’da 3, Antalya’da 3, Gaziantep’te 3 ve Mardin’de 3 olmak üzere toplamda 86 akrep zehri üretim tesisi faaliyet gösteriyor. Bu tesislerde, tıbbi alanda kullanılmak üzere akrep zehri üretiliyor ve dünya çapında birçok ülkeye ihraç ediliyor.
Akrep zehri, sadece panzehir üretimi için değil, aynı zamanda ilaç sanayisi için de büyük bir değer taşıyor. Akreplerin zehri, modern tıpta birçok hastalığın tedavisinde kullanılmak üzere işleniyor.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Türkiye'nin akrep üretiminden elde ettiği ekonomik katkıları vurgulayarak, bu alanda yapılan ticaretin Türkiye ekonomisine önemli bir değer kattığını belirtti. Yumaklı, son yıllarda artan biyokaçakçılık faaliyetlerine karşı dikkatli bir yaklaşım sergilendiğini ve doğadan izinsiz akrep toplamanın önüne geçmek için tedbirler alındığını ifade etti.
Özellikle 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de doğadan akrep yakalama izinlerinin durdurulduğunu açıklayan Bakan Yumaklı, izinsiz akrep yakalayan kişilere 557 bin 212 TL'ye kadar para cezası uygulanacağını belirtti. Bu adımlar, hem biyoçeşitliliği koruma hem de akrep üretiminde sürdürülebilirliği sağlama adına büyük önem taşıyor.
Akrep Zehrinin Tıbbi Kullanım Alanları
Akrep zehri, dünya çapında birçok farklı tıbbi alanda kullanılmakta. En bilinen kullanım alanı ise panzehir üretimi. Özellikle kara akrep ve Mardin akrebinin zehri, panzehir üretimi için çok kıymetli. Bunun dışında, akrep zehrinin içerdiği bazı bileşikler, kanser tedavisinde ve ağrı kesici ilaçlarda da kullanılabiliyor. Akreplerin zehirindeki bazı maddeler, kanser hücrelerinin yayılmasını engellemeye yardımcı olabiliyor ve bu da zehrin tıbbi potansiyelini oldukça yüksek kılıyor.
Türkiye'nin zengin akrep popülasyonu ve bu popülasyondan elde edilen zehir, sadece yerel değil, küresel sağlık sektöründe de büyük bir potansiyel taşıyor.
