Kadınları doğum sonrası da iş hayatında tutmayı amaçlayan bir çok düzenleme bulunuyor. Çalışan anne adaylarının merak ettiği soruların cevapları haberimizde sizler için derledik.
DOĞUM İZNİ NEDİR? DOĞUM İZNİ SÜRESİ NE KADARDIR?
Çalışan anne ilk olarak işyerine doktorundan alacağı rapor ile hamile olduğunu bildirmelidir. Hamile anne adayı çalışanın doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere 16 haftalık izin hakkı bulunmaktadır. Ancak doktor tarafından çalışmasına sakınca görülmediği takdirde gebeliğin 37. haftasına kadar çalışarak, kalan izinlerini doğumdan sonra kullanılabilir. Ancak bu durumun doktor tarafından rapor edilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra çoğul gebeliklerde doğum izni 2 hafta daha uzamaktadır.
SÜT İZNİ NASIL KULLANILIR?
Henüz yeni doğmuş bebeğin sağlıklı olabilmesi için anne sütüne ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için bebek yaşını doldurana kadar günde bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi zaman diliminde olacağı çalışan anne tarafından belirlenir.
4C emekli sandığı kapsamındaki memur annenin ise doğum sonrası izninin bitim tarihinden itibaren ilk 6 ay günde 3 saat, ikinci 6 ay günde 1,5 saat süt izni süresi hakkı bulunmaktadır.
ÜCRETLİ VE ÜCRETSİZ İZİN HAKLARI NELERDİR?
16 haftalık ücretli izin hakkını tamamlayan çalışan anne dilerse bu süreye ek olarak 6 ay da ücretsiz izin kullanabilir. Bu hakkı çalışan anneye iş kanunu tanımaktadır, işverenin onayı aranmaz. Ayrıca 10.02.2016 yürürlük tarihli ve 6663 sayılı Kanunla, 4857 sayılı İş Kanununun 74. maddesine eklenen 2. fıkra hükmüyle; doğum sonrasında kullanılan ücretli analık hali izin süresinin bitiminden başlamak üzere doğum yapan kadın işçiye ya da 3 yaşından küçük çocuğu evlat edinen kadın ya da erkek işçiye yarı zamanlı çalışma hakkı, bu sürelere ilişkin olarak yarım çalışma ödeneği ve çalışılmayan süreler için kişilerin sigortalılıkları bizzat devlet tarafından sağlanmak suretiyle sosyal güvenlik hakkı tanınmıştır. Bu hak birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün ve sonraki doğumlarda ise 180 gün süreyle ,haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin olarak hesaplanır.
KISMİ ÇALIŞMA İÇİN NEREYE BAŞVURULUR?
Kısmi çalışma için ücretsiz izin süresinin sona ermesi sonrası başvurulabilir. Bu şartları sağlayan çalışanlar Bir ay önceden bir dilekçe ile işyerlerine yarım çalışma hakkından faydalanmak istediğini bildirmelidir. Bununla birlikte başvuruyu yapan işçi eşinin çalıştığına dair belgeyi de dilekçe ile birlikte sunması gerekir. Sonrasında işveren çalışanın yarım çalışma yapacağı gün ve saat aralıklarını belirleyip işçiyi yarım çalışma uygulaması kapsamında çalıştırır.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA ŞARTLARI NELERDİR?
Hem annenin hem de babanın çalışıyor olması gerekir. (Çalışmayan eş sağlık sorunları nedeniyle çalışamıyorsa, tam teşekkül bir hastaneden rapor aldığı takdirde uygulamadan yararlanabilir)
3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek çalışanlar yararlanabilir.
DOĞUM YARDIMI NE KADAR? NASIL BAŞVURULUR?
Çalışan ya da çalışmayan her anneye doğum yardımı yapılıyor. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ya da Sosyal Hizmetler Merkezleri yapılan başvuru ile anneler her çocuk için ayrı para alıyor. İlk çocuk için doğum yardımı 300 lira, 3 çocuk sahibi olan bir anne ise toplamda bin 300 lira alıyor. Doğumdan hemen sonra ilgili nüfus müdürlüğünde çocuğun Kimlik Paylaşım Sistemi'nde (KPS) kayıt işlemi yapıldıktan sonra, Doğum Yardımı başvuru dilekçesi eksiksiz olarak doldurularak başvuru yapılır.
DOĞUM İZNİ İLE İLGİLİ YASA:
Doğum İzni ve Doğum Raporu Hakkındaki Hukuki Düzenleme 4857 Sayılı Kanunun 74. Maddesi şöyle diyor:
– Yukarıda ön görülen süreler SSK'lı gebelerin sağlık durumuna, işinin özelliklerine göre doğumdan önce ve sonrasında gerekirse artırılabilir. SSK Doğum İzni sürelerinin hepsi hekim raporu ile belirtilir.
– SSK'lı gebeye hamilelik süresi boyunca kontrolleri için ücretli SSK Doğum İzni verilir
– Gerekli görüldüğü takdirde, hekim raporu ile hamile kadın sağlık durumuna uygun olarak hafif işlerde çalıştırılabilir. Bu durumda çalışanın ücretinde bir indirim veyahut bir kesilme olmaz. Ancak bu durum için hekim raporu gerekmektedir.
– İsteği ya da gereği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanması veya çoğul gebelik durumda 18 haftalık süreden sonra 6 aya kadar ücretsiz SSK Doğum İzni verilir. Bu SSK Doğum İzni, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
– Kadın işçilere 1 yaşına kadar, çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
