Tahran, dünya genelinde şehirlerdeki hava kirliliği bakımından 12. sırada yer alıyor ve her sene kış aylarının başlamasıyla hava durumu başkentliler için adeta bir kabusa dönüşüyor.
Şehrin hava sirkülasyonuna uygun olmayan fiziki yapısı ve nüfus yoğunluğu gibi birçok etken her sene kış aylarında aynı manzaraların yaşanmasına neden oluyor. Eski araçlar, kötü yakıt, yaygın olarak kullanılan motosikletler ve şehir içindeki fabrikalar hava kirliliğinin ana sebepleri olarak gösteriliyor.
Tahran Doğal Gaz Şirketi verilerine göre, 5 milyon 568 bin 902 abonesi bulunan başkentte konutların yüzde 99,99'unda doğal gaz kullanılıyor ancak bu da hava kirliliğinin önlenmesinde etkili olmuyor.
Tahran Büyükşehir Belediyesinin bu sorunu çözmek için bisiklet kullanımını teşvik, tek ve çift plaka uygulaması, yeni metro hatlarının hizmete sokulması, eski araçların trafikten men edilmesi ve fabrikaların şehir dışına çıkarılması gibi birçok proje geliştirmesine rağmen sorun bir türlü çözülmedi.
İran Sağlık Bakanlığı Hava Sağlığı ve İklim Değişikliği Daire Başkanı Dr. Abbas Şahsuni, Tahran'da geçen sene 3 bin 751 kişinin hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybettiğini bildirdi. Şahsuni, bu sorunun her yıl yaşandığını ve temiz havayla ilgili çıkarılan kanunun uygulanmadığını söyledi.
Tahran sokaklarında hava kirliliğinden etkilenen halkla konuştu. Tahranlılar, yönetimden kalıcı bir politika ile bu soruna çözüm bulmasını beklediklerini ifade etti.
"Ne zaman dışarı çıkıp biraz yürüsem başıma ağrı giriyor"
Emekli Mecid Hariri, şehirdeki araç sayısı, kullanılan yakıt ve düzensiz fabrikaların kirlilik yaydığını belirterek, "Ne zaman dışarı çıkıp biraz yürüsem başıma bir ağrı giriyor. Gözlerim yanıyor. Özellikle kalp hastaları ve yaşlılar evden dışarı çıkamıyor. Fakat insanlar bazen çıkmaya mecbur, çare yok." dedi.
Fabrikaların şehrin 50 kilometre dışına çıkarılması halinde hava kirliliğinin yüzde 50 azalacağını söyleyen Hariri, şöyle konuştu:
"Yönetim bu konuda yüzde yüz zayıf davranıyor. Mühendislerden ve çevre uzmanlarından destek alıp çözüm geliştirse çok iyi olur. Birkaç sene öncesine kadar kirlilik bu derece değildi. Her sene kirlilik artıyor. Yağmur da yağıyor ama azalmıyor. Kirliliğinin yoğunluğu o kadar fazla ki yağmurla gitmiyor."
Çalışabilmek için mecburen Tahran dışına çıkıyor
Yazılım mühendisi Mahan Cevadi, bilgisayarına hava kirliliği ile ilgili bir uygulama indirdiğini ve Tahran, Pekin, Yeni Delhi, Berlin ve Sidney'deki hava durumunu sürekli takip ettiğini aktardı.
Tahran'daki hava kirliliği meselesinin başkentlilerin acil çözüm bekleyen ana sorunlarından biri olduğunu vurgulayan Cevadi, "Bazı zamanlar çalışmak için mecburen Tahran dışına çıkıyorum. Sanayi için doğru yerlerin belirlenmediğini düşünüyorum. Burada kullanılan yakıt ve sanayi tesisleri iyi kontrol edilmeli. Etkisi ise çok açık. Benim gibi birisi bile uygulama indirip bu konuları takip ediyor." görüşlerini paylaştı.
Yaşanan problemin aralık ayından mart ayına kadar devam ettiğini kaydeden Cevadi, insanların bu süre boyunca dışarı çıkıp gezmekte zorlandığını ifade etti.
"Kalp rahatsızlığım olduğu için hava kirliliğinden çok etkileniyorum"
Tahranlı ev hanımı Nesrin Fehimi ise şunları söyledi:
"Hava kirliliğinin asıl nedeni araçlar, kalitesiz benzin. Fabrikalar hep şehrin içinde. Bunların dışarı çıkması gerekiyor. Fabrikalardan çıkan dumanlar şehrin içine geldiği için doğrudan kirliliğe yol açıyor. Kalp rahatsızlığım olduğu için hava kirliliğinden çok etkileniyorum. Yokuşu çıkana kadar 56 defa duruyorum."
