Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne (ABB) sesli anons sisteminin çalışmaması nedeniyle 141 bin 934 TL idari para cezası verdi. Cezanın, görme engelli vatandaşların ulaşım hizmetlerine erişimindeki mağduriyeti dikkate alarak verildiği belirtildi.
Yüzde 90 görme engelli olan N.K., ABB'ye ait otobüslerde sesli anons sisteminin çalışmadığını belirterek TİHEK’e başvurmuştu. N.K., belediye tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında hangi durağa gelindiği ve bir sonraki durak bilgisinin sesli anonsla verilmediğini, bunun da kendisi ve diğer görme engelli vatandaşlar için ulaşımı zorlaştırdığını ifade etti.
N.K., bu sorunun çözülmesi için daha önce sivil toplum kuruluşları ve diğer vatandaşlar tarafından belediyeye başvurular yapıldığını, ancak herhangi bir çözüm sağlanmadığını vurguladı. Bunun üzerine, TİHEK başvuruyu incelemeye aldı.
Erişilebilirlik Zorunluluğu ve Hükümetin Yükümlülükleri neler?
TİHEK, başvuru üzerine Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne yazılı görüş talep etti, ancak belediyeden bir yanıt alınamadı. Sonuç olarak, kurum yaptığı inceleme sonrasında ABB'yi engellilik temelinde ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle cezalandırdı. TİHEK, otobüslerdeki sesli anons sistemlerinin çalışmamasının görme engelli bireylerin ulaşımını zora soktuğuna ve bu durumun ayrımcılığa yol açtığına karar verdi.
ABB'ye, Engelliler Hakkında Kanun’a ve engellilik temelinde ayrımcılığı yasaklayan uluslararası sözleşmelere aykırı hareket ettiği için 141 bin 934 TL idari para cezası verildi.
TİHEK'in kararında, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’a ve Türk Standartları Enstitüsü’nün belirlediği standartlara atıfta bulunuldu. Bu kanun ve standartlar, özel ve kamuya ait toplu taşıma araçlarının engellilerin erişebileceği şekilde tasarlanması gerektiğini vurguluyor. Görme engelli vatandaşların, ulaşım hizmetleri ile ilgili olarak sesli anonslardan yararlanması gerektiği belirtiliyor.
TİHEK, ABB’nin engelliler için gerekli olan erişilebilirlik önlemlerini yerine getirmediğini ve bu durumun görme engelli bireyleri dezavantajlı duruma soktuğunu kaydetti. Bu yüzden ABB'ye ceza verilmesi gerektiği sonucuna varıldı.
Toplu Taşıma Araçlarında Erişilebilirlik Sağlanmalı
TİHEK'in kararında, engellilerin ulaşım haklarını güvence altına almak için toplu taşıma araçlarında sesli ve görüntülü anons sistemlerinin zorunlu olduğuna dikkat çekildi. Bu tür sistemlerin, engellilerin bilgiye erişimini sağlamak ve onlara ulaşım kolaylığı sunmak amacıyla önem taşıdığı vurgulandı.
Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik bu ceza, tüm Türkiye'deki belediyelere de bir uyarı niteliği taşıyor. Erişilebilirlik, engelli bireyler için sadece bir hak değil, aynı zamanda sosyal eşitliğin sağlanması adına bir zorunluluk olarak kabul ediliyor.
