TBMM Genel Kurulunda, Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından EYT yasası çıktı. Ancak yasa kapsamında staj ve çıraklık, Bağ-Kur, ABO, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik olmaması nedeniyle emeklilik mağduriyeti devam ediyor.
Torba Yasa ile kendi mağduriyetlerinin giderilmesini isteyen staj ve çıraklık, Bağ-Kur, ABO, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları gözünü hükümete çevirdi. Temmuz ayında gündeme gelen 2.Torba Yasa kapsamına dahil edilmeyen staj ve çıraklık, Bağ-Kur, ABO, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları 2023 yılı bitmeden yeni bir torba yasayla emeklilik haklarına kavuşmak istiyor.
Emeklilik zamanı günden güne ertelenen staj ve çıraklık, Bağ-Kur, ABO, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları için herhangi bir düzenleme gündeme alınmaması da tepkilere yol açtı.
Uzun zamandır verilen emeklilik mücadelesinin EYT'liler için çözüme ulaşmasının ardından çeşitli nedenler ve yasa değişiklikleri nedeniyle emekli olamayan staj ve çıraklık, Bağ-Kur, ABO, 5000, kısmi ve kademeli emeklilik mağdurları çözüm sırasının kendilerine gelmesini bekliyor. EYT mağduriyetinin kesin olarak çözüme kavuşmadığını, bunun aksine emeklilikte mağduriyet yaşayan çoğunluk kesimin görmezden gelindiğini belirtiyor.
EYT yasasının 8 Eylül 1999 sonrasını kapsamaması bir kesimin 2000 sonrası SGK mağdurlarının emekliliklerinin 17 yıl uzamasına neden oldu. Birkaç günlük farkla EYT düzenlemesinden yararlanamayan vatandaşlar emekli olabilmenin 1 günle 17 yıl uzamasına tepki göstererek kademeli emeklilik sisteminin gelmesini istiyor. Kademeli emeklilik sistemiyle aynı prim günü ve yaş şartını karşıladıkları kişilerle aynı zamanda emekli olmak isteyen 2000 sonrası SGK'lılar emeklilik sistemindeki adaletsizliklerin giderilmesini istiyor.
Edinilen bilgilere göre hazırlık aşamasındaki yeni Torba Yasa'da öne çıkan konular arasında, stajyer ve çıraklık dönemlerinde sigortası bulunan ancak SGK'ya ilk giriş tarihi sayılmadığı için emekli olamayan vatandaşların, Bap-Kur tescil ve ihya bekleyen vatandaşların, EYT'nin 8 Eylül 1999 sonrasını kapsamaması nedeniyle emeklilikleri 17 yıl uzayan vatandaşların da bulunması bekleniyor.
Mevcut ekonomik şartlarda geçim sıkıntısı yaşayan staj ve çıraklık mağdurları sigortalarının emeklilikte bağlayıcı sayılmaması nedeniyle emekli olamıyor. Uzun yıllarca çalışan staj ve çıraklık mağdurları emeklilik haklarının resmen gasp edildiğini belirterek kendileri için bir çalışma yürütülmesini talep ediyor.
EYT yasası kapsamına alınmayan ABO, 5000 ve kısmi emeklilik mağdurlar birkaç günlük fark yüzünden ya da ani yasa değişiklikleri nedeniyle aynı prim ve yaş şartını yerine getirdikleri vatandaşların aksine emekli olamazken geçim sıkıntısı yaşıyor.
1999 öncesi haklarına kavuşmak isteyen EYT mağdurları seçim öncesi yaşadıkları haksızlığın giderilmesini talep ediyor. Twitter'da etkinlik düzenleyen vatandaşlar yetkililere seslenerek bu mağduriyetin bir an önce çözülmesini istiyor.
Ekonomi uzmanlarına göre, Meclis'in açılmasının ardından gündeme gelecek Torba Yasa'da staj-çıraklık sigortası, Bağ-Kur tescil ve ihya, kademeli emeklilik meselesi de bulunacak. Emeklilik sistemindeki sorunların tam olarak çözülüp çözülmeyeceği bilinmezken yüz binlerce vatandaş adil ve eşit bir emeklilik sistemi talep ediyor.
Meclis açılır açılmaz önceliğin seçim öncesi vaatlere verileceğini, EYT'de ikinci perde olarak tanımlanan düzenlemenin de AK Parti'nin Meclis'e sunacağı ilk torba kanun teklifi içerisinde yer alması bekleniyor.
Yaklaşık 4.5 milyon EYT’linin sadece 1 milyon 800 bini emeklilik hakkında kavuşmuşken staj-çıraklık sigortası, kademeli emeklilik, Bağ-Kur tescili ve ihya nedeniyle emekli olamayan vatandaşların mağdur edilmeyeceği ve yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Vedat Işıkhan'ın çalışmaları neticesinde Torba Yasa'yla çözüme kavuşturulması bekleniyor.
Bağ-Kur'luların emeklilikleri öne çekilebilir!
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, ekim ayında Meclis'e sunulacak Torba Yasa'da Bağ - Kur'lular için müjdeler olduğunu belirterek, "Bağ- Kur’da kadınlar 7 bin 200 erkekler 9 bin günle emekli oluyor ikisinde de aynı şekilde 5 yıl, 1800 gün indirim düşünülüyor" dedi. Erkeklerin 9 bin günden 7 bin 200 güne kadınların ise 7 bin 200 günden 5 bin 400 güne düşürüleceğinden bahseden Erdursun, bu düzenlemenin tüm Bağ- Kur'luları kapsamayacağının da altını çizdi.
Yeni gelecek düzenlemenin basit usul mükelleflerini kapsayacağı, şirket ortaklarını ve esnafı kapsamayacağını ifade eden Erdursun, "Burada da çok büyük haksızlıklar olur ve tartışılır yani Ekim ayında sadece basit usul mükelleflerine bu hak verilirse ya da yanında 3-4 kişi çalıştıran işçi sayısı ile sınırlandırılırsa, bu durumda emekli olmak için yanındaki kişi sayısını artırmaz sahte sigortalık olur, sahte yollar olur bu nedenle Bağ-Kur’da kadınlarda da erkeklerde de prim gün yasında 7200 erkekler, 5400 günde kadınlar olmalıdır" dedi.
Staj ve çıraklık mağdurları için çalışma yapılacak mı?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, ülkemizde çırak okuluna ya da liselerin staj dönemlerinde meslek okullarından staja giden kişilere sigorta girişleri yapılarak sigorta kartı verildiğini ancak emeklilikte bunun hiçbir işe yaramadığını söyledi. Erdursun, okulların bu kişiler adına sadece %1 iş kazası meslek hastalığı primi yatırdığını, tüm kollara tabii prim yatırılmadığı için emeklilikte bir işe yaramadığını da vurguladı.
EYT'den yararlanamayan staj ve çırak mağdurları için hükümetin bir çalışması olmadığını ifade eden Erdursun, "Bu durumda olan kişileri böyle gereksiz yere umutlandırmakta uygun olmaz. Şu anda hükümetin Torba Yasa çalışmasının içerisinde stajerlerin ve çırakların mağduriyeti yok ama biz Torba Yasa’nın içindekiler için kesin şu vardır, bu vardır diyemeyiz ama aldığımız bilgilere göre, daha çok Bağ-Kur ya da ev hanımlarının eksik günlerini tamamlarken ödeyecekleri primlerde bir miktar indirim, emekli aylıklarına en düşük emekli aylıklarına bir miktar seyyanen artış gibi durumlar şu anda Torba Yasa’da görüşülen, konuşulan durumlar. Maalesef stajyerlerin ve çırakların durumu gündemde değil" dedi.
