Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin uzun süre sonra beklenen açıklamayı yaptı. EYT ile ilgili yasa teklifinin Aralık ayında Meclis'e sunulacağını ve karar kabul edildikten hemen sonra yürürlüğe gireceğini açıkladı. Ayrıyeten Bilgin, 8 Eylül 1999 öncesi prim günü şartlarını değiştirmediklerini belirterek 5000, 5400 prim gününün aynı kalacağını, kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl koşulunun da değişmeyeceğini ifade etti. Bakan Bilgin, yaş şartı kaldırıldığında şu an için emekli olabilecek kişi sayısının 1.5 milyon olduğunu dile getirdi.
EYT’liler uzun süredir 1999 öncesindeki koşullar ile emekli olmak istiyor. Kazanılmış haklarını iade isteyen EYT'liler hayallerine kavuşuyor. Bilgin, 8 Eylül 1999 öncesindeki prim günü ve sigortalılık süresi koşullarının aynı kalacağını söyleyerek, bu önemli konuyu açıklığa kavuşturdu.
Ancak, Bilgin’in açıklaması sonrası iki konuda kafalarda soru işareti oluşmuş görünüyor. Bunlardan birincisi, EYT’den yararlanarak emekli olacak kişi sayısı. Bilgin’in dile getirdiği emekli olacak 1.5 milyon kişi sayısı, 8 Eylül 1999’dan önceki prim günü ve sigortalılık süresi koşulunu haziran ayı itibarıyla yerine getirmiş olanları ifade ediyor. Bilgin daha sonra sorular üzerine EYT’lilerin sayısına ilişkin 5 milyon 8 milyon gibi rakamlar telaffuz edildiğini, bunların doğru olmadığını söyledi.
Bununla birlikte konuşmasının bir yerinde “Geriye kalan 4 milyon küsur EYT’linin şartlar yerine geldikçe emekli olacağını” söylemesi, toplam EYT’li sayısının 5.5 milyondan fazla olduğu şeklinde anlaşıldı. Oysa konuşması sırasında birkaç kez sayının 5 milyondan az olduğunu vurguladı. Anlaşılan, toplam EYT’li sayısı, Bilgin’in ifadesiyle “4 milyon küsur” kişiden oluşuyor. Bunların 1.5 milyonu şu an koşulları yerine getirmiş bulunuyor. Geriye kalanlar ise koşulları yerine getirdiğinde emekli olacak.
5400 PRİM GÜNÜ NE ANLAMA GELİYOR?
Bakan Bilgin’in “5000, 5400 prim günü değişmeyecek” sözleri de 4447 Sayılı Kanun ile getirilen prim günü sayısındaki kademeli artışın devam edeceği şeklinde anlaşıldı. Bu da tamamen yanlış anlamadan kaynaklanıyor.
Bilgin’in 5400 gün ile kastettiği, aşağıda daha ayrıntılı anlatacağımız gibi BAĞ-KUR’da kısmi emeklilikte aranan gün sayısını ifade ediyor. Bu da 8 Eylül 1999 öncesindeki koşullar arasında yer alıyor.
EYT’LİLER ÇALIŞMA STATÜSÜNE GÖRE NASIL EMEKLİ OLACAK?
EYT kanunu yürürlüğe girdiğinde, SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na tabi EYT’lilerden aşağıdaki koşulları sağlamakta olanlar hemen emekli olabilecek. Diğerleri ise koşulları tamamladıklarında emekli olabilecekler. Çalışma statülerine göre EYT’lilerde emeklilik için aranacak koşullar şöyle:
SSK:
Normal emeklilik için 5000 prim günü ve kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlamış olmak yeterli olacak. Bunun yanı sıra kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresini doldurmamış olmakla birlikte kadın 50, erkek 55 yaşını doldurmuş ve 5000 prim günü varsa bunlar da normal emekli olacak. Bu ikinci durum çalışmaya 1998-1999 yıllarında geç yaşta başlayan erkeklerin 25 yıl sigortalılık süresini doldurmadan emekli olmasına imkân sağlayacak.
BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı:
BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na tabi çalışanların EYT’den normal emeklili olabilmeleri için kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9000 prim gününü tamamlamaları gerekecek. Bu koşulları tamamlamış olanlar EYT kapsamında diledikleri zaman emekli olabilecekler. Henüz tamamlamamış olanlar ise bu koşulları tamamladıklarında yararlanacaklar. Prim günü hesabında farklı statülerdeki çalışmalar birleştirilerek hesaplanacak.
KISMİ EMEKLİLİK KOŞULLARI GEÇERLİ OLACAK
EYT konusunda merak edilen önemli konulardan biri de prim günü normal emeklilik için yeterli olmayanların kısmi emeklilik hakkından yararlanıp yararlanamayacağı idi. Bakan Bilgin’in 5400 gün ile ilgili sözleri, kısmi emeklilik koşullarının da aynen korunacağını gösterdi.
Buna göre, prim günü 3600 ve daha fazla ama 5000 günden az olan SSK’lılar kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olmak şartıyla EYT kapsamında emekli olabilecekler.
Yine aynı şekilde, prim günü 5400’den fazla ama 9000 günden az olan BAĞ-KUR’lular kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını tamamlayarak EYT kapsamında emeklilik hakkından yararlanabilecek.
Emekli Sandığı’nda ise prim günü 3600’den fazla ama 9000 günden az olanlar, 60 yaşını doldurarak EYT kapsamında kısmi emekli aylığı bağlatabilecekler.
Bu saydıklarımızın tamamının 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı çalışmaya başlamış kişiler için olduğunun altını çizmek gerekir.
