EYT düzenlemesinin Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmesinin ardından aylar geçti. Ancak kapsama dahil edilmeyen staj ve çıraklık mağdurlarının emeklilik yolundaki mücadelesi devam ediyor.
Emeklilik sisteminde haksızlık olduğunu belirten staj ve çıraklık mağdurları çocuk yaşta başladıkları çalışma hayatında staj ve çıraklık sigortasının başlangıç sayılmasını isterken uğradıkları bu haksızlığın bir an önce son bulmasını talep ediyor.
Staj ve çıraklık sigortası başlangıç sayılacak mı?
Mevcut ekonomik şartlarda geçim sıkıntısı yaşayan staj ve çıraklık mağdurları sigortalarının emeklilikte bağlayıcı sayılmaması nedeniyle emekli olamıyor. Uzun yıllarca çalışan staj ve çıraklık mağdurları emeklilik haklarının resmen gasp edildiğini belirterek adalet istiyor.
Çalışma günlerini belgeli bir şekilde kanıtlayan staj ve çıraklık mağdurları dönemin değişmesiyle tüm haklarını bir anda kaybetti. Emeklilik şartlarını doldurmalarına rağmen sigortalarının başlangıç sayılmaması nedeniyle emekli olamayan staj ve çıraklık mağdurları bir an önce emeklilik hakkına kavuşmak isterken gözünü kulağını yetkililerden yapılacak açıklama çevirdi.
Staj ve çıraklıkta son durum ne?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, ülkemizde çırak okuluna ya da liselerin staj dönemlerinde meslek okullarından staja giden kişilere sigorta girişleri yapılarak sigorta kartı verildiğini ancak emeklilikte bunun hiçbir işe yaramadığını söyledi. Erdursun, okulların bu kişiler adına sadece yüzde 1 iş kazası meslek hastalığı primi yatırdığını, tüm kollara tabii prim yatırılmadığı için emeklilikte bir işe yaramadığını da vurguladı.
EYT'den yararlanamayan staj ve çırak mağdurları için hükümetin bir çalışması olmadığını ifade eden Erdursun, "Bu durumda olan kişileri böyle gereksiz yere umutlandırmakta uygun olmaz. Şu anda hükümetin Torba Yasa çalışmasının içerisinde stajyerlerin ve çırakların mağduriyeti yok ama biz Torba Yasa’nın içindekiler için kesin şu vardır, bu vardır diyemeyiz ama aldığımız bilgilere göre, daha çok BAĞ-KUR-Kur ya da ev hanımlarının eksik günlerini tamamlarken ödeyecekleri primlerde bir miktar indirim, emekli aylıklarına en düşük emekli aylıklarına bir miktar seyyanen artış gibi durumlar şu anda Torba Yasa’da görüşülen, konuşulan durumlar. Maalesef stajyerlerin ve çırakların durumu gündemde değil" dedi.
Bursa Staj ve Çıraklık Mağdurları Federasyonu'nun düzenlediği etkinlikte konuşan Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Duman ise ekim ayında Meclis açılır açılmaz bu sorunun ortadan kaldırılacağını umduğunu belirtti.
Emeklilik mağduriyetlerine hakim iki uzmanın bu kadar farklı düşüncelere sahip olması staj ve çıraklık mağdurlarını şaşırtırken gözler yine son kararı verecek olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a çevrildi. Staj ve çıraklık mağdurları en kısa sürede Torba Yasa ile emeklilik haklarına kavuşmak için Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan bir adım atılmasını talep ediyor.
Staj ve çıraklığın sigorta başlangıcı sayılması Meclis'te!
Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, 09.08.2023 tarihinde staj ve çıraklık başlangıç tarihinin sigorta başlangıcı sayılması talebine ilişkin yazılı soru önergesinde bulundu.
Gergerlioğlu'nun önergesinde şu ifadelere yer verildi:
Basında yer alan bilgide :" Kocaeli Staj ve Çıraklık Mağdurları Dernek Başkanı Ersin Akengin açıklamasında şu ifadelere yer verdi: Biz stajyer ve çıraklar olarak kandırılmış çocuklarız. Staj ve çıraklık başlangıçlarımızda hocalarımız tarafından elimize sigorta kartı verilip hayırlı olsun sigortanız başladı diyip yaşıtlarınızdan daha önce emekli olacaksınız denilerek yıllarca o sigorta numarasını kullandık. Şimdi o sigorta numarasının emeklilikte bir işe yaramadığını görüyoruz. Bizler çalışma şartlarının tamamını uyguladık. Maaş aldık, sigorta numaramız vardı, mesai giriş çıkış saatlerinde kart basıp işçi gibi çalıştık. Bizler eğer kandırılmasaydık sigortamızı kendimiz yaptırırdık. Yaşıtım olan ve düz liseye giden arkadaşın sigortasını babası ödedi, EYT'den emekli oldu. Bizim sigortamızı devlet ödedi emekli olamıyoruz. Gurbetçi meslek lisesi stajını Almanya'da yapıyor ve staj sigortasını Türkiye'de sigorta başlangıcı yaptırıyor. Türkiye'de yapılan staj ve çıraklık sigortasının da SGK başlangıcı olmasını bekliyoruz." ifadeleri yer almıştır.
Bu bağlamda;
1- Yukarıda bahsi geçen iddialar doğru mudur?
2- Çıraklık ve staj dönemlerinde sigortaları başlatılmasına rağmen bu sigortalar yok sayılarak vatandaşlar neden mağdur edilmiştir?
3- Yurt dışında yaşayıp meslek lisesi stajını yurt dışında yapan kişilerin staj sigortasını Türkiye'de sigorta başlangıcı yaptırdığı iddiası doğru mudur? Eğer iddia doğru ise yurt dışında staj yapan biri Türkiye'de emekli olabilirken Türkiye'de staj yapanın emekli olamama sebepleri nelerdir?
4- Staj ve çıraklık mağdurlarının sorunlarının çözülmesi amacıyla bakanlığınızın yapmış olduğu çalışmalar var mıdır? Varsa bunlar nelerdir?
5- Soru önergesi verildiği tarih itibariyle Kocaeli'de staj ve çıraklık sigortası mağduru olan kişi sayısı kaçtır?
Gergerlioğlu'nun önergesinin Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'a sunulmasının ardından neredeyse iki ay geçti. Ancak Bakan Işıkhan, önergeye olumlu ya da olumsuz bir cevap vermedi. Önergenin cevaplanma süresi 15 günken Bakan Işıkhan'ın bu sessizliği staj ve çıraklık mağdurlarını daha büyük beklentiye soktu.
Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın önergeye olumlu bir cevap vermesini bekleyen staj ve çıraklık mağdurları emeklilik haklarına kavuşmak için gün sayıyor. Birçok mecrada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Bakan Vedat Işıkhan'a seslenen staj ve çıraklık mağdurları yaşanılan haksızlığın son bulmasını ve emeklilik sistemindeki adaletsizliğin giderilmesini talep ediyor.
Staj ve çıraklık Torba Yasa'da var mı?
Ekonomi uzmanlarına göre, Meclis'in açılmasının ardından gündeme gelecek Torba Yasa'da staj-çıraklık sigortası meselesi de bulunacak. Emeklilik sistemindeki sorunların tam olarak çözülüp çözülmeyeceği bilinmezken yüz binlerce vatandaş adil ve eşit bir emeklilik sistemi talep ediyor.
Meclis açılır açılmaz önceliğin seçim öncesi vaatlere verileceğini, EYT'de ikinci perde olarak tanımlanan düzenlemenin de AK Parti'nin Meclis'e sunacağı ilk torba kanun teklifi içerisinde yer alması bekleniyor.
Yaklaşık 4.5 milyon EYT’linin sadece 1 milyon 800 bini emeklilik hakkında kavuşmuşken staj-çıraklık sigortasının başlangıç kabul edilmemesi nedeniyle emekli olamayan vatandaşların mağdur edilmeyeceği ve yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Vedat Işıkhan'ın çalışmaları neticesinde Torba Yasa'yla çözüme kavuşturulması bekleniyor.
