Bir çalışanın emekli olabilmesi için belli gün sayısınca prim ödemesi gerekiyor. Ancak emeklilik için tek kıstas bu değil. Bunun yanında yaş ve yıl şartını da yerine getirmeleri lazım. 5510 sayılı Kanun uyarınca, 2008 Ekim ayından itibaren 4/c’li olarak kamuda çalışmaya başlayanlar da 4/a (işçi) ve 4/b (esnaf) statüsünde çalışanlarla aynı kurallara tabi. 4/c’li kadın 58, erkek 60 yaşında emekli olabiliyor. Bazı durumlarda bu kıstasları tamamen yerine getiremediği için kişi emekli olamıyor. Ancak yatırdığı primleri toplu olarak geri alması mümkün.
KİMLER PRİMLERİNİ GERİ ALABİLİR?
Hem işçi hem de memur primini yatırdığı halde koşulları sağlayamadığı için emekli olamıyorsa primlerini geri alabiliyor. Ancak bunun için iki önemli kıstas bulunuyor. İlki sigortalı olarak bir işyerinde çalışmıyor olmak ya da kendi işini (BAĞ-KUR) yürütüyor olmamak. İkincisi ise emeklilik için gerekli olan 3 şarttan ikisini yani yıl (erkekler için 25, kadınlar için 20) ve yaş şartını tamamlamış olmak.
Bir de vefat eden sigortalıların kanuni mirasçıları da ölüm aylığı yani dul ve yetim maaşı almıyorsa prim iadelerini geri alabiliyor.
NASIL BAŞVRU YAPILIR?
Prim geri ödemesi için Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) dilekçeyle başvuru yapmak gerekiyor. Kurum, durumu inceleyip şartları taşıdığınızda geri ödemeyi sağlıyor. Ancak eski SGK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. BAĞ-KUR’ lular için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri veriliyor. Bu primler sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları olanları kapsıyor.
KESİNTİ YAPILIYOR MU?
Geri ödemesi yapılan prim ücretlerinin içinde genel sağlık sigortası, doğum ve askerlik borçlanmaları bulunmuyor. Bu başlıklar geri ödeme kapsamı dışında tutuluyor.
EMEKLİLİK İÇİN YENİDEN BAŞVURULABİLİR Mİ?
Primlerini toplu olarak geri aldıktan sonra tekrar çalışmaya başlayan kişi ihya sistemi kapsamında iadesi alınan prim günlerini tekrar ödeterek sisteme dahil olabilir. SGK bunun için herhangi bir faiz de işletmiyor. Yatırılan primler, güncelleme katsayısına göre yeniden belirlenip miktardaki düşüşler gideriliyor.
