Torba yasa birbirinden farklı konularda çok sayıda kanun maddesinin olağan yasama süreci dışında meclis tarafından değiştirilmesi, düzenlemesidir.
Daha çok vergi, kamuya olan borçların yeniden yapılandırılması, sosyal güvenlik ve temel hak ve özgürlüklerle ilgili konular torba yasa ile düzenlenir. İlgili kamu kurumları ellerindeki düzenlemeleri meclise sunarlar. Birbirinden farklı olanlar konular Meclis’te ya da Bakanlar Kurulu’nda görüşülerek torba kanun halini alırlar. Torba kanun tasarıları Meclis’te Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmektedir. Bahse konu olan kanunlar “Bazı/ Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” adı altında çıkarılmaktadır.
TORBA KANUNUN KAPSAMI
Çıkarılan bir yasa tasarısına torba yasa diyebilmek için aralarında zorunlu ilişki olmayan birden fazla kanunda değişiklik yapılması gerekir. Yani işsizlik maaşı prim gün sayısında değişiklik yapılırken yine SGK ile ilgili başka bir düzenleme de yapmak gerekebilir. Bu durum torba kanun olarak adlandırılamaz. Torba kanun birbirinden bağımsız birçok konuyu bir arada ele alır. Örneğin en son geçtiğimiz ay çıkarılan torba yasa ile yaşlılık ve ölüm aylığı, bebek sütüne ÖTV muafiyeti, kira artış oranları, işsizlik maaşı prim gün sayısı gibi birçok farklı konu yeniden düzenlendi.
PAKET KANUN VE TORBA YASA ARASINDAKİ FARK
Yine birden fazla hususta değişiklik yapılmasını sağlayan paket kanun ile benzerlik gösterse de torba yasa ile paket kanun arasında fark vardır. Paket kanunda bahsi geçen kanun tasarısında konular arasında tematik bir ilişki vardır. Örneğin temel hak ve özgürlüklerin bir adım ileriye taşınması adına temel hak ve özgürlüklerle doğrudan ve dolaylı ilişkili olan çok sayıda kanunda (dernekler kanunu, vakıflar kanunu, toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanunu, basın kanunu, ceza kanunu, ceza muhakemeleri usulü kanunu vs.) değişiklik yapmak gerekebilir. Bu gibi durumlarda, çıkarılacak kanununda tematik bütünlük olması torba kanundan ayırarak paket kanun olmasını sağlar.
NEDEN TORBA YASA ÇIKARILIR?
Torba kanun tasarısı içinde çok sayıda kanun düzenlendiğinden, düzenlenen her kanun için ayrıca aynı bürokratik işlemlerin tekrarlanması vakit kaybı olarak görülmektedir. Ancak torba kanunlar demokrasinin şeffaf, katılımcı, çoğulcu bir müzakere sürecine aykırı olduğu; konuların ayrıntılı olarak görüşülmesine olanak sağlamadığı, yasama sürecindeki aktörlerin haklarını tam olarak kullanamadığı ve nitelikli kanunların çıkarılamadığı görüşü ile sık sık eleştirilere maruz kalmaktadır.
