Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasası, 2023 yılında meclisin onayından geçmesinin ardından Resmi Gazete'de yayımlanarak, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile Kanun Hükmünde Kararname'de (KHK) değişiklik yapılmasına dair kanun hayata geçti. Zorunlu emekliliğin kaldırılmasına dair atılan bu adım, yüzbinlerce işçinin zorla emekli edilmesinin önüne geçse de kamu kurum ve kuruluşlarında taşeron olarak çalışan kişilerin mağduriyet yaşamasına sebep oldu. Vatandaşlar ilgili kanuna göre, çalışma taleplerine karşın emekli olmak zorunda bırakılarak mağdur edildi. İşçilerin haksızlığın giderilmesi için yaptıkları başvurulara olumsuz cevap verilmesi, mağdurların umutlarını daha da kırdı.
ZEM PLATFORMU BAŞKANINDAN ZORUNLU EMEKLİLİK MAĞDURLARI İÇİN ÇAĞRI
Zorunlu Emeklilik Mağdurları (ZEM) Başkanı Tülin Özer, 2017 yılı Aralık ayında çıkarılan, 696 KHK ile işverene bağlı olarak sürekli işçi statüsüne geçirilen ve bir süre sonra yaş, prim, hizmet yılı ileri sürülerek zorla emekli edilen işçiler için çağrıda bulundu. Vatandaşların ayrıca istemediği işlerde çalıştırıldıklarını belirten Özer, “42, 45, 47, 50, 52, yaşında zorla emekli edilerek çalışma hayatları sona erdirilmiştir. Kendi istekleri dışında yaptıkları işte profesyonel olup eğitim düzeyleri yükseltmiş olmalarına rağmen kurum tarafından tek taraflı iş akitleri fesih edilmiştir” diyerek tepkisini dile getirdi. Bu durumun, Anayasa Eşitlik İlkesi ve İş Kanunu'na aykırı olduğunu söyleyen Özer, birçok işçiyi mağdur ettiğinin altını çizdi.
Sözlerine kanuni düzenleme yapılması gerektiğini vurgulayarak devam eden Tülin Özer, “Sosyal güvenlik hakkı anayasal bir haktır. Bu çerçevede ne zaman, nasıl emekli olunacağı kişinin iradesine dayanmaktadır. Bu vesile ile zorunlu emekli edilen ve çalışma hayatında ve aktif görev alabileceklere bir şans tanınmalı. İsteyenin iş başı yapabilmesi için kanuni bir düzenleme hayata geçirilmelidir” sözleriyle bireylerin, potansiyelini ve deneyimlerini ekonomiye kazandırma imkanının ellerinden alındığına dikkat çekti.
ZORUNLU EMEKLİLİK MAĞDURLARI NE İSTİYOR?
3 Mart 2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 7438 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 375 sayılı KHK'nın değişiklik yapılmasına dair Kanunun 2. maddesiyle yürürlükten kaldırıldı. Fakat bu yasa, bazı önemli sorunları beraberinde getirerek binlerce işçinin mağduriyetine neden oldu. Kanunun yürürlükten kaldırılan maddeleri, çalışanların iş güvencesini tehlikeye düşürdü. Prim ve günlerini tamamlayan binlerce işçi, yaş haddinden dolayı işten çıkarıldı. Bu aşamada, çalışanların işlerine devam etme hakkı ellerinden alınarak, birçok çalışan maddi ve manevi olarak zarar gördü. Özellikle, birikmiş kredi borçları, geçim sıkıntıları ve emeklilik maaşlarının yetersizliği gibi nedenlerle vatandaşlar, işlerini bırakmak istemese de zorunlu olarak emekliliğe ayrılmak zorunda kaldı. İş Kanunu'nun emeklilik hakkı ile ilgili düzenlemeler göz önünde bulundurulmayarak beş yılda binlerce işçi haksızlığa uğradı. Zorunlu emekli edilenlerin işe iadesi yapılmadı.
ZORUNLU EMEKLİLİKTE SON DURUM NE?
Zorunlu emeklilik, 696 KHK ile gündeme gelmiş ve kamuoyunda birçok tartışmalara neden olmuştu. Bu yasa kamu kurum ve kuruluşlarında taşeron olarak istihdam ettirilen, işçilerin kadroya geçirilmesi esnasında, emeklilik yaşını dolduran veya tamalamaya yakın olan çalışanların sözleşmelerinin fesh edilmesine sebep olmuştu. Yıllardır devam eden tartışmalar sonucunda söz konusu mağduriyet için büyük ölçüde düzenleme yapılsa da vatandaşlar, işverenler tarafından zorla emekli edildi. Birçok işçi, emeklilik maaşlarının yetersizliği nedeniyle ekonomik zorluklarla karşılaşırken, yeniden istihdam edilme şansı da bulamadı. Ocak 2025 itibari ile henüz kanunda yeni bir değişiklik yapılmadı.
