Navigasyon uygulamaları, hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş olsa da bu teknolojinin kökenleri, ilk kez askerî amaçlarla geliştirilen bir sistemin evriminden geliyor. Peki, GPS ve navigasyon sistemlerinin gerçek amacı neydi ve zamanla nasıl değişti? İşte bu teknolojinin ilginç geçmişi ve gelişimi…
GPS, yani Global Positioning System (Küresel Konumlama Sistemi), aslında ilk kez askerî alanda kullanılmak üzere tasarlanmıştı. Uyduların farklı noktalara yerleştirilmesiyle, dünya üzerinde kesin yer tespiti yapılabilmesi amacıyla geliştirilen bu sistem, başlangıçta askerî planlamalar, konum hesaplamalar ve güdümlü roketlerin yönlendirilmesinde kullanılıyordu. 1940’lı yıllarda bu tür sistemlerin ilk tasarımları yapıldı. Örneğin, LORAN ve Decca Gezgini gibi yer tabanlı radyo seyir sistemleri, II. Dünya Savaşı'nda önemli bir rol oynadı. Ancak, bu sistemler dönemin şartlarına göre sınırlı bir başarı sağlıyordu.
GPS'in Sivil Kullanıma Sunulması
1960'larda, ABD Savunma Bakanlığı, GPS sisteminin temelini atmaya başladı. 1978'de, "NAVSTAR" adı verilen ilk beş uydu yörüngeye yerleştirildi ve bu testlerde başarılı sonuçlar elde edildi. 1983 yılı, GPS'in tarihindeki önemli dönüm noktalarından biridir. O yıl, Kore Hava Yolları’na ait bir uçak Sovyetler Birliği tarafından vuruldu ve bu olayda 269 kişi hayatını kaybetti. ABD hükümeti, bu trajik olay sonrası GPS sistemini sivil kullanıma açmaya karar verdi. Bu sayede, GPS sistemi, askeri alanın ötesinde, sivil alanda da kullanılmaya başlandı.
1990'lı yıllarda, ABD'nin uyguladığı "Selective Availability" politikası, GPS sistemine karşı güveni sarsmıştı. Bu politika, ABD'nin GPS hizmetini bazı ülkelerde kısıtlayabilmesini sağlıyordu. Bu durum, diğer ülkelerin kendi uydu sistemlerini geliştirmesine neden oldu. Örneğin, Sovyetler Birliği'nin GLONASS, Hindistan'ın NaviC, Avrupa Birliği'nin Galileo, Japonya'nın Quasi-Zenith, ve Çin'in Beidou sistemleri bu dönemde hayata geçirildi.
GPS'in Günümüzdeki Durumu
GPS sistemi, 1994 yılından sonra tam olarak işler hale gelerek, dünya genelinde 31 uydu ile hizmet vermeye başladı. Bugün, GPS, herhangi bir yerde, en az dört uydudan sinyal almayı garanti eden ve 45 yıldan uzun süredir hizmet veren bir teknolojiye dönüşmüş durumda. Bu sistem, sadece yol tarifi sunmakla kalmayıp, dünyanın dört bir yanında birçok farklı alanda kullanılmaktadır.
Başlangıçta yalnızca askerî bir teknoloji olarak geliştirilen GPS, zamanla sivil alanda da geniş kullanım alanları buldu. Bu teknolojinin, navigasyon sistemlerinden suçluların yakalanmasına kadar birçok farklı alanda kullanılması, teknolojinin evrimini gözler önüne seriyor.
