ÖZEL HABER - İLKNUR HAYLAZ
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, dördüncü toplantısını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında gerçekleştirerek yeni asgari ücreti belirledi. TÜRK-İŞ Yönetim Kurulu ise toplantıya, herhangi bir bilgilendirme yapılmadığı gerekçesiyle katılmama kararı aldı. Komisyonun ilk üç toplantıları 10, 16 ve 19 Aralık tarihlerinde yapılırken, dördüncü toplantıda nihai rakam açıklandı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 1 Ocak 2025'ten itibaren geçerli olacak yeni asgari ücreti 22 bin 104 lira olarak açıkladı. Bu ücretin, 7 milyon çalışanın yanı sıra tüm toplumu ilgilendirdiğini belirten Işıkhan, asgari ücretin belirlenmesinde makro ekonomik ve konjonktürel faktörlerin dikkate alındığını vurguladı. 2024 yılında devletin verdiği 700 liralık asgari ücret desteğiyle birlikte net asgari ücretin 17 bin 2 lira olduğunu hatırlatan Bakan, 2025'teki yeni asgari ücretin 22 bin 104 lira olarak belirlendiğini ve asgari ücret desteğinin 700 liradan 1000 liraya çıkarıldığını söyledi. Bakan Işıkhan, açıklamasında, "Ülkemize ve milletimize hayırlı olsun. Bu rakamla net asgari ücreti, önceki yıla göre yüzde 30 artırmış olduk" dedi.
Asgari ücret yoksulluk sınırının üçte birinden bile daha düşük kalıyor
Bu yeni asgari ücret, sadece açlık sınırının hemen üzerinde olup, 2026 yılına kadar geçerli olacak. TÜİK'in açıkladığı yüzde 47'lik yıllık enflasyon oranının gerisinde kalan bu artış, orta vadeli programda öngörülen enflasyon hedeflerine göre belirlendi. Geçen yıl, yüzde 65'lik enflasyona karşılık asgari ücrete yüzde 49 oranında bir zam yapılmıştı. Yoksulluk sınırı ise Türk-İş'e göre 67 bin lira, DİSK'e göre ise 72 bin 537 lira olarak hesaplanırken, açıklanan yeni asgari ücret, yoksulluk sınırının üçte birinden bile daha düşük kalıyor. Bu durum, asgari ücretin yetersiz olduğu yönündeki eleştirileri beraberinde getiriyor.
Asgari Ücretin Alım Gücü ve Enflasyonla Mücadele: 2020-2025 Arasındaki Değişim
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 1 Ocak 2025'ten itibaren geçerli olacak yeni asgari ücreti 22 bin 104 lira olarak açıkladı. Bu ücretin, 7 milyon doğrudan çalışanın yanı sıra tüm toplumu ilgilendirdiğini belirten Işıkhan, asgari ücretin belirlenmesinde makro ekonomik ve konjonktürel faktörlerin dikkate alındığını vurguladı. 2024 yılında devletin verdiği 700 liralık asgari ücret desteğiyle birlikte net asgari ücretin 17 bin 2 lira olduğunu hatırlatan Bakan, 2025'teki yeni asgari ücretin 22 bin 104 lira olarak belirlendiğini ve asgari ücret desteğinin 700 liradan 1000 liraya çıkarıldığını söyledi. Bakan Işıkhan, açıklamasında, "Ülkemize ve milletimize hayırlı olsun. Bu rakamla net asgari ücreti, önceki yıla göre yüzde 30 artırmış olduk" dedi.
Ancak, bu yeni asgari ücret, sadece açlık sınırının hemen üzerinde olup, 2026 yılına kadar geçerli olacak. TÜİK'in açıkladığı yüzde 47'lik yıllık enflasyon oranının gerisinde kalan bu artış, orta vadeli programda öngörülen enflasyon hedeflerine göre belirlendi. Geçen yıl, yüzde 65'lik enflasyona karşılık asgari ücrete yüzde 49 oranında bir zam yapılmıştı. Yoksulluk sınırı ise Türk-İş'e göre 67 bin lira, DİSK'e göre ise 72 bin 537 lira olarak hesaplanırken, açıklanan yeni asgari ücret, yoksulluk sınırının üçte birinden bile daha düşük kalıyor. Bu durum, asgari ücretin yetersiz olduğu yönündeki eleştirileri beraberinde getiriyor.
Yıllara göre asgari ücrete yapılan zam oranları şu şekilde:
- 2020 yılında yüzde 15.03 zam ile asgari ücret 2 bin 324 lira oldu.
- 2 bin 324 lira ile 200 gramı 1.50 lira olan ekmekten 1549 adet alınırken,
- 69.95 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağından 33 adet alınıyordu.
- Ev kiraları ise 1.500 – 2.500 lira arasında seyir etmekteydi.
- Dolar, 06 Kasım 2020'de 8,57 liraya kadar çıktı. Asgari ücret, 271 dolar oldu.
- Gram altın ise ortalama olarak 461,90 lira olmasıyla beraber, asgari ücret ile 5 gram altın alınabildi.
- 2021 yılında yüzde 21.56 zam ile asgari ücret 2 bin 825 lira oldu.
- 2 bin 825 lira ile 200 gramı 2.50 lira olan ekmekten 1130 adet alınırken,
- 84.95 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağından 33 adet alınıyordu.
- Ev kiraları ise 2.500 – 3.500 lira arasında seyir etmekteydi.
- Dolar, 17 Aralık 2021'de 8,57 liraya kadar çıktı. Asgari ücret, 149 dolar oldu.
- Gram altın ise ortalama olarak 791,45 lira olmasıyla beraber, asgari ücret ile 3 gram altın alınabildi.
- 2022 yılında yüzde 50.5 zam ile asgari ücret 4 bin 253 lira olurken yine 2022 yılında yüzde 29.31 ara zam ile asgari ücret 5 bin 500 lira oldu.
- 5 bin 500 lira ile 200 gramı 5 lira olan ekmekten 1100 adet alınırken,
- 149.90 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağından 36 adet alınıyordu.
- Ev kiraları ise 4.000 – 6.000 lira arasında seyir etmekteydi.
- Dolar, 30 Aralık 2022’de 18,71 liraya kadar çıktı. Asgari ücret, 293 dolar oldu.
- Gram altın ise ortalama olarak 1.078,37 lira olmasıyla beraber, asgari ücret ile 5 gram altın alınabildi.
- 2023 yılında yüzde 54.66 zam ile asgari ücret 8 bin 506 lira olurken yine 2023 yılında yüzde 34 ara zam ile asgari ücret 11 bin 402 lira oldu.
- 11 bin 402 lira ile 200 gramı 8 lira olan ekmekten 1425 adet alınırken,
- 207 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağından 55 adet alınıyordu.
- Ev kiraları ise 6.000 – 10.000 lira arasında seyir etmekteydi.
- Dolar, 31 Aralık 2023'te 29,57 liraya kadar çıktı. Asgari ücret, 385 dolar oldu.
- Gram altın ise ortalama olarak 1900 lira olmasıyla beraber, asgari ücret ile 6 gram altın alınabildi.
- 2024 yılında yüzde 49 zam ile asgari ücret 17 bin 2 lira
- 17 bin 2 lira ile 200 gramı 12.5 lira olan ekmekten 1360 adet alınırken,
- 359 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağından 47 adet alınıyordu.
- Ev kiraları ise 18.000 – 25.000 lira arasında seyir etmekteydi.
- Dolar, ortalama 32,51 liraya civarında oldu. Asgari ücret, 522 dolar oldu.
- Gram altın ise ortalama olarak 2.971,93 lira olmasıyla beraber, asgari ücret ile 5 gram altın alınabildi.
- 2025 yılında ise yüzde 30 zam ile asgari ücret 22 bin 104 lira oldu.
2020 ile 2025 yılları arasındaki asgari ücret artışlarına bakıldığında, maaşlardaki artışların, artan yaşam maliyetleri ve enflasyon karşısında halkın alım gücünü yeterince artırmadığı açıkça görülüyor. Gıda, kira ve temel ihtiyaçlar gibi yaşamın vazgeçilmez unsurlarındaki fiyat artışları, asgari ücretli vatandaşları büyük bir ekonomik sıkıntıya sokuyor. Hükümetin asgari ücrette yaptığı düzenlemeler, enflasyonun ve yüksek yaşam maliyetlerinin etkisiyle bu artışlar halkın yaşam standartlarını yeterince iyileştiremiyor. Ekonomik eşitsizliğin arttığı, düşük gelirli kesimlerin giderek daha zor bir yaşam sürdürmeye başladığı bu dönemde, asgari ücretin artırılması yanında yaşam maliyetlerine yönelik etkin politikaların hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor.
Asgari Ücretle Hayat Zorlaşıyor: Tavuk Bile Alamıyoruz, Et İse Uzakta
Yeni açıklanan asgari ücrete işçilerin tepkisi oldukça büyük. Tuzla’da metal fabrikasında çalışan Ceren Öztürk, 37 yaşında ve daha 4 buçuk yıldır evli olduğunu söylerken, kirasının 15 bin liradan, 28 bin liraya çıkmasına da tepki gösterdi. Öztürk, yeni açıklanan asgari ücretten herkesin şikayetçi olduğunu, aileleri olmasa geçinemeyeceklerini belirtirken, “Yeni evli çiftler gezer, aktivite yapar. Biz ise pazara, markete bile gidemiyoruz. Ailelerimiz destek oluyor. Bir sonraki ayı yiyeceklerimizden keserek çıkarıyoruz. Tavuk bile yiyemez hale geldik. Etin yanından bile geçmiyoruz. En son ne zaman kasaba girdim hatırlamıyorum. Marketten alıyoruz tavuğu ama ne kadar sağlıklı tartışılır” diyerek halkın üretimden gelen gücünü kullanarak ayaklanması gerektiğini vurguladı. Öztürk, “Pazar günü kahvaltıda sucuklu yumurta, peynir yiyemiyoruz. Geçen hafta hamsi almak istedim. Kilosu 108 lira olduğunu görünce vazgeçtim. O asgari ücreti belirleyen komisyon 1 -2 ay asgari ücret ile yaşasın belki de anlarlar bizim halimizi” diye ifade ederken kendisinin de ressam olduğunu fakat fabrikada çalışması gerektiğini söyledi.
Kiralar ve Faturalar Artarken: Asgari Ücretle Hayat Mücadelesi
Metal fabrikasında çalışan Hicran Taşcı ise 47 yaşında olduğunu, asgari ücretle çalıştığını söylerken, “Eylül ayında kirama yüzde 50 zam geldi. Asgari ücrete ise yüzde 30 zam geldi. Ben daha ne söyleyeyim ki. Her şey burada açık” diyerek sosyal yaşantısının olmadığını, faturaları bile zor ödediklerini ifade etti. Yine aynı metal fabrikasında çalışan 21 yaşındaki Ömer Bodur ise, 17 yaşından beri çalıştığını, parasının bir kısmını ailesine verdiğini, evlenmek istediğini fakat bu ekonomik koşullarda evlenemediğini, “Erdoğan gençler evlenmiyor diyor ama biz bu şartlarda nasıl evlenelim. Sosyal hayatımız bile yok. Dışarı çıksak 1.500 lira harcayıp geri geliyoruz. Ben evlensem nasıl ev geçindireyim. Bir kira asgari ücretten daha fazla” diye belirtti.
Asgari ücretle çalışan: Kendi ülkemizde insanca yaşamayı unuttuk
İsmini vermek istemediği bir bankanın taşeron firmasında, çağrı merkezinde çalışan İrem ise 24 yaşında olduğunu ve yeni evlendiği söyledi. Asgari ücretle çalıştığını ifade eden İrem, “Yorulduk, tükendik. Aslında söylenecek çok şey var ama söyleyecek halimiz kalmadı. Kendi ülkemizde insanca yaşayamıyoruz. Memnun olan varsa da akıl sağlığından şüphe ederim. Çünkü bir kira ile asgari ücret eş değer. Karnımızı zor doyuruyoruz” diyerek eşinin de çalıştığı firmanın devredildiğini ve işsiz kaldığını bu nedenden dolayı da günlük işlere gittiğini, sadece o parayla geçindiklerini söyledi.
