İSTANBUL (AA) Uzmanlar, büyük hasarlara yol açan orman yangınlarıyla mücadele için Yeditepe Üniversitesi'nin düzenlediği webinarda bir araya geldi.
Yeditepe Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre, Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü tarafından düzenlenen "Orman Yangınları Sonrasındaki Afet Riskleri ve Ekolojik Etkileri" başlıklı webinar, orman mühendisliği, inşaat mühendisliği ve jeodezi mühendisliği gibi alanlardan çok sayıda uzmanı bir araya getirdi.
Açılış konuşmasını Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Canan Aykut Bingöl'ün yaptığı webinarda, yangın sonrası olası ikincil afet riskleri ile gelecekte yaşanabilecek orman yangınlarının kontrol edilebilmesi için alınması gereken önlemler ele alındı. Üniversitenin hazırladığı "2021 Orman Yangınları ve İlişkili Afet Riskleri için Öneriler" başlıklı teknik ön rapor katılımcılarla paylaşıldı.
Etkinlikte konuşan Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğrul Bilgili, bu yıl yaşanan mega yangınların en önemli sebebinin "olağan dışı hava koşulları nedeniyle kuruyan orman zeminindeki yanıcı maddeler ve yüksek hızlı rüzgar" olduğunu bildirdi.
Yanıcı madde neminin yüzde 7'nin altında ve rüzgar hızının saatte 2025 kilometrenin üzerinde olduğu durumlarda yangınlara müdahalenin mümkün olamayacağını işaret eden Bingöl, şunları kaydetti:
"Hava halleri uygun hale gelinceye kadar, sadece can ve mal kayıplarını engellemeye yönelik çalışmalarla, yangının kenarlara doğru ilerlemesini engellemeye yönelik kenardan yakma uygulamaları olmalı. Küresel iklim değişimi nedeniyle 2021'de yaşadığımız yangınları daha sık ve farklı bölgelerde görmeye başlayacağız. Yangın Eylem Planlarının hazırlanması ve uygulanması son derece önemli."
"Gezici su depolarına ihtiyaç var"
Kastamonu Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Küçük de iklim senaryolarına yönelik planların oluşturulmasına ihtiyaç olduğunu belirterek, yangın amirinin elinde yangın yönetim planının bulunmasının ve yangın sezonu sonunda eksiklerin tespit edilerek giderilmesinin öneminin altını çizdi.
Yeditepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Selçuk İz ise yaz aylarında yaşanan yangında karşılaşılan sıkıntılardan bahsederek, "Köylerde hidrant sistemine, yangın havuzlarına ve depolara; yangın göletlerinden suyun daha hızlı alınmasını sağlayacak su alma ağızlarına ve araçların arkasına kolayca takılabilen gezici su depolarına ihtiyaç vardır." açıklamasında bulundu.
Yeditepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Özhan da yangın sonrasında toprakta nemin azalması ve ağaç köklerinin yok olması nedeniyle heyelan riskinin arttığını belirterek, şu uyarılarda bulundu:
"Yangınlarda yamaçlarda yoğunlaşan kül ve bitki artıkları zemin gözeneklerini tıkayabilir ve yağmur sularının yüzeyde birikmesiyle heyelan oluşumu tetiklenir. Heyelan riski eğimli arazilerin civarındaki yerleşim yerleri, yollar, tüneller ve benzeri yapılar için risk yaratabilir. Bu bölgelerde heyelanlara karşı geoteknik mühendisliği çözümleri üretilebilir."
Kastamonu Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Miraç Aydın ise orman yangınları sonrasında oluşan külün yağış suyunun toprak tarafından emilimini azaltması sebebiyle barajların da kirlendiğini bildirdi.
Küçük İşletmeler için 33 Milyon TL Yatırım Önerisi
Karabük Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ufuk Coşgun da Manavgat'ta hayvancılıkla geçinen küçük işletmeler için yılda 33 milyon TL yatırımla yarı kapalı otlatma tesisleri kurulabileceğini bildirdi.
Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) İstanbul İl Müdürü Gökhan Yılmaz ise AFAD'ın afetlere hazırlık ve müdahale bakımından tek otorite olduğunu belirterek, yerel düzeyde organizasyon ve koordinasyon için detaylı iş akışlarının oluşturulması çalışmalarının devam ettiği bilgisini verdi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebiye Musaoğlu da uydu verileriyle orman üzerindeki risklerin tespit edilebileceğini paylaştı.
"Vahşi yangınlar yapay zekayla önlenebilir"
ABD'de Georgia Teknoloji Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Bölümünde kontrollü orman yangınlarının hava kalitesine etkileri konusunda 14 yıldır araştırmalarını sürdüren Dr. Talat Odman da kontrollü yangınlar oluşturularak orman zeminindeki yanıcı maddelerin yapay zeka modeliyle planlanarak temizlendiğini aktardı. Odman, böylece yanıcı maddelerin uzun süre birikip vahşi yangın haline dönüşmesinin de önlenebileceğini vurguladı.
Yeditepe Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Özgür Sümer Köylüoğlu da yanan orman sahalarının orman sınırları dışına çıkarılamayacağına dair kesin hüküm bulunduğunun altını çizdi.
