Malûliyet kapsamında aylık bağlanması ancak, sigortalı olduktan sonra çalışma gücündeki kayıp oranı veya iş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücündeki kayıp oranının %60’ın üzerinde olması halinde mümkündür.
Malûliyet aylığına hak kazanma koşulları nelerdir?
Sigortalılara malûllük aylığı bağlanabilmesi için gerekli koşullar şunlardır:
Sigortalının sağlık kurulunca malûl sayılması, en az on yıllık sigortalılık süresi ve toplam 1800 günü, malullük- yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir. Ancak başka birisinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için on yıllık sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün primi olması yetmektedir. Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan/devrettikten sonra, yazılı istekte bulunması ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ nun 4\B kapsamında sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil; prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunlu olup öngörülen bu şartlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihten sonra malûllük sigortasından tahsis talebinde bulunan sigortalıları kapsayacaktır.
Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerine kurumca incelenmektedir. İnceleme sonucu sigortalının çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği tespit edilen sigortalılar malûl sayılmaktadır.
Malûliyet aylığının aşamaları nelerdir?
Sigortalının malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini takip eden ay başından itibaren malûllük aylığı başlatılır ancak; aylık başlangıç tarihinde sigortalı geçici iş göremezlik ödeneği alıyorsa geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihten sonraki ay başından sonra malullük aylığı başlar.
Malûllük aylığının geçici iş göremezlik ödeneğinden fazla olması halinde ise aradaki fark, aylık başlangıç tarihinden itibaren verilir. 4/B kapsamındaki sigortalıların prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının bulunması halinde tahsis talepleri kabul edilmeyip, borcun ödenmesine müteakip yeniden yazılı istekte bulunulması gerekmektedir.
Malûllük aylığı 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’a veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlanılması yine kontrol muayenesi sonucu malûllük durumunun ortadan kalkması hallerinde kesilmektedir.
Bu aylığının yeniden başlamasında ise aylığının alındığı veya sevkin yapıldığı tarih 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlük tarihinden önce ise mülga kanunlara göre aylık bağlanacaktır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un yürürlük tarihinden önce malûllük aylığı bağlanmış olan sigortalılardan, kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra çalışmaya başlaması nedeniyle aylıkları kesilenlerin işten ayrılarak yeniden tahsis talebinde bulunmaları halinde bunların kontrol muayenesine tabi tutulması gerekmektedir. Ancak sevk talebi her ne kadar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlük tarihinden sonra olsa da sigortalıların malûllük halinin devam ettiğinin anlaşılması halinde sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısındaki eksiklikler dikkate alınmaksızın kanunlardaki şartlar üzerinden aylıklar bağlanacaktır.
Malûlen emekliler hangi durumlarda sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışırlar?
Malûllük, vazife malûllüğü aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar, malûllük durumlarında artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğunu ileri sürerek aylık bağlanmasını isteyebilirler. Sosyal Güvenlik Kurumu harp malûllüğü, vazife malûllüğü, malûllük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar ile aylık veya gelir bağlanan ve çalışma gücünün en az % 60’ını yitiren malûl çocukların kontrol muayenesine tâbi tutulması talep edilebilir.
Sosyal Güvenlik Kurumunca yaptırılan kontrol muayenesinde veya sigortalının isteği üzerine ya da işe alıştırma sonunda yapılan muayenesinde yeniden tespit edilecek malûllük durumuna göre, malûllük aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri, yeni malûllük durumuna esas tutulan raporun tarihini takip eden ödeme dönemi başından başlanarak artırılır - azaltılır veya kesilir. Sosyal Güvenlik Kurumunun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi başına kadar kabul edilebilir bir özrü olmadığı halde kontrol muayenesini yaptırmayan sigortalının malûllük aylığı kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi başından itibaren kesilir. Ancak, kontrol muayenesini Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten başlayarak üç ay içinde yaptıran ve malûllük veya sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilen sigortalının kesilen aylık veya geliri, kesildiği tarihten başlanarak yeniden bağlanır. Kontrol muayenesini Kurumun yazılı bildiriminde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptıran ve malûllük veya sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilen sigortalının malûllük aylığı rapor tarihinden sonraki aybaşından itibaren başlatılır.
Malûlen emeklilerin hangi durumlarda sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışıp çalışamayacakları ilk defa sigortalı oldukları tarihin 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlük tarihinden önce veya sonra olmasına göre belirlenmektedir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlük tarihinden sonra sigortalılığı başlamış olanların hangi statüde çalıştıklarına bakılmaksızın aylıkları kesilecektir. Ancak Kanun’un yürürlük tarihinden önce mülga kanunlara göre sigortalılığı başlamış olanlardan 4/B kapsamında malûlen emekli olanlar; 4/A kapsamında çalışmaya başlarlarsa kazançlarından sosyal güvenlik destek primi kesilerek aylıkları ödenmeye devam edilecek; Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamında sigortalı olurlarsa aylıkları kesilecektir. Yine 4/A kapsamında malûlen emekli olanlar; 4/B kapsamında sigortalı olurlarsa aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilerek aylıkları ödenmeye devam edilecek; SSK veya emekli sandığı kapsamında sigortalı olurlarsa aylıkları kesilecektir. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanlara, kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malûllük aylığı hesaplanarak bağlanacaktır.
Malûlen emeklilik şartları hangi hastalıkları kapsıyor?
– Kanser (Baş ve boyunun yumuşak dokusu, cilt, lenfoma, lösemi, multipl myelom, tükrük bezleri, tiroid bezi, meme, sinir sistemi, akciğer, mide, ince ve kalın barsak, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pankreas, böbrek, mesane, genital yollar, prostat, testis, penis kanserleri)
– Epilepsi
– Demans
– Beyin tümörleri
– Parkinson sendromu
– Serebral palsi
– Multiple Skleroz (MS)
– Zeka gerilikleri (IQ 50 ve altı)
– Şizofreni
– Bipolar bozukluk
– Görme azlığı
– Retina kanamaları
– Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte işitme kaybı
– Anemi
– Kol, bacak gibi organ kaybı
– Behçet hastalığı
– Gastrointestinal kanamalar
– Karaciğer sirozu
– Karaciğer nakli
– Kalp yetmezliği
– Kalp kapak hastalıkları
– Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları
– Solunum sistemi hastalıkları
– Kalp nakli
– Böbrek nakli
– Akciğer nakli
– Tüberküloz
– AIDS
KAYNAKÇA:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu