Mahkemelerde hakimlerin önündeki masaya vurarak dikkat çektiği, sessizlik sağladığı veya kararları resmen ilan ettiği tokmak, çoğumuz için tanıdık bir görüntü olsa da, bu nesnenin gerçekte ne anlama geldiğini hiç düşündünüz mü? Tokmak, mahkemelerde otoriteyi ve düzeni simgeleyen önemli bir araçtır. Ancak, Türkiye’deki yargı kültürü ve mahkeme usulleri, bu sembolün kullanımına farklı bir açıdan yaklaşmaktadır.
Hakimlerin Tokmak Vurmasının Anlamı Nedir?
Türkiye’deki mahkeme sisteminde, tokmak gibi semboller kullanılmaz. Hakimler, duruşmaları yönetirken genellikle sözlü uyarılarla salonu düzenlerler. “Sessizlik!”, “Sanık savunmasını yapsın.” veya “Duruşmaya ara veriyorum.” gibi ifadelerle duruşmaya yön verirler. Bu, Türkiye'deki yargı kültürüne özgü bir uygulamadır ve kararların ciddiyeti ve resmiyeti için tokmak gibi sembollere duyulan ihtiyaç oldukça azdır.
Peki, tokmak kullanımının kökeni nereye dayanıyor? Tokmak, aslında Anglo-Amerikan hukuk sistemine ait bir gelenektir. Bu hukuk sistemlerinde hakimler, otoriteyi ve düzeni sağlamak amacıyla tokmak kullanırlar. Tokmak, sadece bir araç değil, aynı zamanda mahkemelerdeki kararların kesinleştiğini ve artık değiştirilemeyeceğini simgeler. Yani hakimlerin tokmak vurması, aslında kararın resmiyet kazanması ve mahkemenin sona erdiğini duyurmak için bir işarettir.
Tokmak vurulması, sadece mahkemenin sonlanması anlamına gelmez; aynı zamanda hakimin otoritesini de simgeler. Hakim, mahkeme salonunda söz sahibi olduğunu ve kararın değiştirilemez olduğunu bu sembol ile belirtir. Ayrıca, tokmakla yapılan vurma hareketi, mahkeme salonundaki düzenin sağlanmasına da yardımcı olur. Bir mahkemede tokmak sesini duyduğunuzda, kararın netleştiğini ve mahkemenin herhangi bir tartışmaya yer bırakmadan sonlanmak üzere olduğunu anlayabilirsiniz.
Anglo-Amerikan hukuk sisteminin yaygın olduğu ülkelerde, hakimlerin tokmak kullanması hala devam eden bir gelenektir. Bu gelenek, zamanla diğer hukuk sistemlerinde de benimsenmiş ve dünya çapında pek çok mahkemede hala tokmak kullanılmaktadır. Türkiye'de ise, tokmak kullanma geleneği yerine, sözlü yönlendirmeler ve duruşma yönetiminde net bir dil tercih edilmektedir.
