ABD'nin önceki başkanı Donald Trump, nükleer anlaşmadan ayrıldıktan sonra 7 Ağustos ve 5 Kasım 2018'de uyguladığı yaptırımlarla petrol ihracatını sıfıra indirmeyi ve ülke ekonomisini zor durumda bırakmayı hedefledi. Ayrıca havacılık, çelik, alüminyum ve otomotiv sektörlerine de yaptırım uygulandı ve bu alanlarda yedek parçaların ithalatı engellendi.
Trump'ın muhtelif sektörlerde yedek parçalara da uyguladığı yaptırım, ülkede yedek parça tamiri ve üretimi yapan küçük işletmelerı ve bu alanda deneyimli ustaları olumlu yönde etkiledi. Yaptırımlara ülkede yaşanan ekonomik kriz de eklenince yedek parça ustaları taleplere yetişemez hale geldi.
Başkent Tahran'da 43 yıldır tornacılık işi yapan Ali Muhammedi, AA muhabirine, birkaç yıl önce azalan işlerinin, ABD yaptırımlarının ardından açıldığını ve taleplere yetişemediklerini söyledi.
Torna ustaları haftanın 7 günü 12 saat çalışıyor
Tornacılık işine 1977'de başladığını ve mesleği sevdiği için emekli olduktan sonra da çalışmaya devam ettiğini dile getiren Muhammedi, "ABD yaptırımlarından sonra bizim işler de açıldı ve mesleğimize ilgi arttı. Yaptırımlardan önce yedek parçalar dışarıdan ithal ediliyordu. Yaptırımlar olunca yurt dışından getirme imkanı kalmadı, kendimiz üretmek zorunda kaldık." ifadelerini kullandı.
Muhammedi, haftanın 7 günü 12 saat çalışıp, taleplere yetişmek için çaba harcadıklarını belirterek, "Her türlü fabrikanın yedek parçasını hem üretiyor hem tamir ediyoruz. ABD, ülkemize yaptırım uyguladıktan sonra bizim işlere ilgi de arttı ve biz de daha fazla çalışmaya başladık." dedi.
Onlar olmazsa İran'da birçok fabrikanın üretimi durur
Petrol sanayisinde, otomotivde, ilaç üretiminde, matbaada ve plastikte kullanılan cihazların yedek parçalarını hem tamir ettiklerini hem sıfırdan ürettiklerini aktaran Muhammedi, şöyle devam etti:
"Fabrikalarda bir makine bozulduğunda ya da yedek parçası arıza yaptığında gidip kontrol ediyoruz. Tamir imkanı varsa tamir ediyoruz, yoksa ölçülerini alıp ona göre sıfırdan parçayı üretiyoruz. Yedek parçaları hem demirden, hem çelikten hem de alüminyumdan üretebiliyoruz. Ham maddeyi İran'dan temin edebiliyoruz."
Ülkede yaşanan ekonomik krizle birlikte işlerdeki yoğunluğun daha da arttığına dikkati çeken torna ustası, "Biz bu işi yapmazsak ve parçaları üretmezsek, fabrika sahibi cihazı aldığı ülkeden yedek parçasını getirtene kadar fabrikada üretim durur ve işçiler evlerine yollanır. Biz yurt dışından alınan yedek parçadan daha uygun fiyata üretiyoruz. Ayrıca zamandan da tasarruf sağlanıyor, bugün bozulan bir parçayı yarın yapıp teslim ediyoruz. " diye konuştu.
Gençler ilgi duymuyor ve yeni usta yetişmiyor
Yeni neslin bu mesleğe ilgi duymamasından ve yeni ustaların yetişmemesinden şikayet eden Muhammedi, devletten bu konuda destek vermesini ve mesleğin sahipsiz kalmaması için gençleri teşvik edici politikalar yürütmesini istedi.
İranlı torna ustası, sözlerini şöyle tamamladı:
"Devlet bizim gibi çalışanları desteklemelidir. Ustalarımız burada iş imkanı bulamadığı için yurt dışına gidiyor, devlet bunları desteklemeli ve ülke sanayisine sahip çıkmalıdır. Şimdi Çin'den ithal etme peşindeler ancak biz kendimiz çok daha iyisini ve kalitelisini üretebiliyoruz, devlet bize destek vermelidir."
"Çin, Japonya ya da Kore'den ithal etmek yerine kendimiz üretebiliyoruz"
Tornacılık mesleğinde 43 yıldır çalışan Behruz Kalizade de yaptırımdan önce yurt dışından getirilen parçaları şimdi kendilerinin ürettiğini ve bunun istihdam için önemli olduğunu vurguladı.
"Biz hem kalıp çıkarıyor, hem parçayı üretiyor hem de tamir ediyoruz." diyen Kalizade, "Şu elimde ürettiğim yedek parça İran Petrol Şirketi'ne ait. Daha önce ithal ettikleri parçaları şimdi biz onlara üretiyoruz, memnun kaldıkları için sürekli bize geliyorlar." dedi.
Kalizade, yaptırımlardan sonra işlerinin arttığına işaret ederek, şunları kaydetti:
"Çin, Japonya ya da Kore'den ithal etmek yerine kendimiz üretebiliyoruz. Ülkemize ve insanlarımıza faydalı olduğumuz için işimizden keyif alıyoruz. Yaptırımdan önce tüm bu yedek parçalar dışarıdan getiriliyordu. Yaptırımdan sonra ise kendimiz üretmeye başladık ve başarılı olduk. O yüzden bize iş yaptırmak isteyenler arttı ve biz de daha fazla çalışmaya başladık."
