EYT yasasının yalnızca 8 eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanları kapsaması beklentileri karşılamadı. Yasaya dahil edilmeyen staj ve çıraklık mağdurlarının hak mücadelesi de uzun süredir sürekliliğini koruyor.
edat Bilgin, EYT konusunda, “EYT sorunu 1999 öncesi işe başlayanların emeklilikle ilgili karşılaştığı bir sorundu. Prim gün sayısını doldurmuş olan, yılı tamamlamış olanların karşılaştığı bir sorundu. Yaşla ilgili bir problemdi. Emeklilik yaşının yükseltilmesiyle ilgili bir problemdi. Onunla ilgili bir çözüm aşamasına geldik” dedi. Bilgin, Kabine Toplantısı sonrası yaptığı açıklamada da EYT konusunda çalışmanın teknik olarak tamamlandığını, aralık ayında yapılan toplantıyla kamuoyu ile paylaşılacağına dikkat çekti.
Mali Müşavir Aras Kara Staj mağdurları için çözümün çok kolay ve net olduğunu söyledi. Aras Kara, şu ifadeleri kullandı:
Şimdi gelelim, staj mağdurları konusuna. Staj konusu meslek lisesi mezunlarından avukat ve doktorlara kadar milyonlarca çalışanın en büyük sorunu. Sorun ne? Staj süresinin emeklilik süresine sayılmaması. Neden? Çıraklık ya da stajyerlik döneminde emeklilik primi ödenmiyor; iş kazası, meslek hastalığı ve genel sağlık sigortası primleri ödeniyor. Bu nedenle de staj sigortası deniyor. Çalışılan sürenin emeklilikte sayılabilmesi için uzun vadeli sigorta olarak adlandırılan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası için prim ödenmesi gerekiyor. Yurt dışında staj gören stajyerlerin SGK’sı kabul ediliyor. Vatan topraklarında staj gören çocukların SGK’sı kabul edilmiyor. Bu durumun düzeltilmesini istemek en doğal hakkımız. Ayrımcılık istemiyoruz. Eşitlik istiyoruz” diyorlar..
Staj döneminde bu prim ödenmediğinden sadece iş kazası, meslek hastalığı, genel sağlık sigortası primi ödendiğinden stajda geçen süre emeklilikte hesaba katılmıyor. Ne zaman ki, çalışan adına malullük, yaşlılık, ölüm sigorta koluna ait prim yatırılmaya başlanıyor, o tarihten itibaren emeklilik süresi başlıyor. Örnek vermem gerekirse; 2020’nin ocak ayında bir aylık staj yaptınız. O tarihte sigortalı olarak tesciliniz yapıldı ve sağlık, hastalık primleriniz staj yaptığınız işyeri tarafından yatırıldı. Staj bitince işten ayrıldınız. Aradan bir yıl geçip, 2021’in ocak ayında işe başladınız ve malullük, yaşlılık, ölüm sigorta koluna ait primleriniz yatmaya başladı. Emeklilik hesabınızı 2021’in ocak ayından itibaren yapacaksınız. Elbette staj süresi boyunca yatırılan primler, prim gün sayınızı etkileyecek, artıracak ancak emeklilik yaşınızı etkilemeyecektir.
NASIL BİR ÇÖZÜM OLACAK?
Peki, staj süresi borçlanılarak, emekliliğe sayılabilir mi? Stajda geçen süreler emeklilik için borçlanılamıyor çünkü kanun buna izin vermiyor. Staj süresinin borçlanılarak, emeklilik hesabına katılması için kanuni bir düzenleme gerekiyor. Ancak doğum yapan kadın çalışanlar için bir ayrıcalık var. Bu durumda olanların staj süreleri emeklilikte hesaba katılıyor. Daha açık şöyle anlatayım; kadın çalışanlar, staj süresi ile ilk sigortalı çalışmaya başladığı tarih arasında doğum yapmışlarsa doğum borçlanmasından yararlanarak emekliliklerini erkene çekebilirler.
İşte Vedat Bilgin’in, “Staj konusunun yeniden ele alınması gerekiyor. Bu konuda bir çalışma yaptırıyorum. Bunun sonuçları ne olur? Bu EYT kapsamında da bunu değerlendirmek gerekir. EYT çalışmamız tamamlandığı zaman bu soru da aydınlanmış olur” açıklaması milyonlarca staj mağduru için umut oldu. Anlaşılan o ki birincisi, staj süresinin emeklilikten sayılması için bir düzenleme yapılacak; ikincisi EYT’liler için de staj sürelerinin emeklilikten sayılması için borçlanma imkanı tanınacak, bunun için de ayrı bir kanuni düzenleme yapılacak.
Bu gün avukat, doktor ve hatta yurt dışındaki gurbetçi türkün tüm stajları SGK’ca emeklilik için başlangıç sayılmaktadır. Bu ülkenin öz ve öz evlatları olarak bizlerin emekleri alınterleri stajyerliği ve çıraklığı giriş sayılmamaktadır.
Anayasanın eşitlik ilkesine dayanarak ve güvenerek diyoruz ki doktor, avukat ve yurt dışı stajyere tanınan imtiyazların biz stajyer ve çıraklara da sağlanması gerekmektedir. Aksi durumda bu hukuksuz ve haksız uygulama için demokratik hak arayışımızdan ödün vermemizi kimse beklememelidir.
