6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ nu hükümleri uyarınca işverenin çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlama genel yükümlülüğü vardır.
Bu nedenle iş kazası nedeniyle işverene kusur atfedilmekte ve buna bağlı olarak da cezai sorumluluğu olmaktadır. Tüzel kişi işverende (şirketlerde vb.) işyerinin sevk ve idaresinde fiilen görevli olan şirket ortakları işveren sıfatıyla cezai sorumluluk sahibidir. Resmi kayıtlarda şirket ortağı olmakla birlikte işyerinin sevk ve idaresinde fiilen yer almayan, bu hususta yetki ve görevi bulunmayan kişilerin, ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi gereği cezai sorumluluğu bulunmamaktadır.
Öte yandan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ nun 3/2. Maddesi’ nde “İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanun’ un uygulanması bakımından işveren sayılır.” hükmü yer almaktadır. Görüleceği üzere işveren vekilleri 6331 Sayılı Kanun’ un uygulamasında sorumlu tutulmuş olduğundan, bu kişilerin iş kazasına ilişkin cezai sorumlulukları söz konusudur. Ancak işveren vekillerinin cezai sorumluluğunun bulunması, işverenin sorumlu tutulamayacağı anlamına gelmemektedir. Özellikle iş kazasının meydana gelmesinde işletmesel eksikliklerin etkili olduğunun düşünülmesi halinde işveren vekili yerine doğrudan işverene kusur atfedilmesi söz konusu olmaktadır.
İşverenin işin gerektirdiği nitelikte işveren vekili görevlendirilmesi halinde, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemleri alma yükümlülükleri de işverenden işveren vekiline geçmektedir. Belirtilen hallerde işveren iş kazasından sorumlu tutulamayacaktır.
Yönetim ve denetim yetkilerine sahip vekil atayan işverenlerin meydana gelen iş kazalarından cezai sorumlulukları doğmayacaktır. Öte yandan Yargıtay yetki devri yapılan işveren vekilinin nitelikli olması gerektiğini vurgulamakta, işyerindeki konumu veya kişisel birikimi itibariyle iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması noktasında yetkinliği bulunmayacak kişilere ilişkin yetki devirlerini geçerli görmemektedir.
İşverenlerin iş kazası nedeniyle cezai anlamda sorumlu tutulmasının önüne geçilmesi için, fabrika müdürü, işletme müdürü, iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, vardiya amiri vb. seviyesinde görevli veya görevliler belirlenerek bu kişi veya kişilere açıkça yetki devri yapılmasında fayda vardır.
Yetki devrine ilişkin alınacak karar örneği:
Kaynakça:
12. Ceza Dairesi, E.2012/9510, K. 2013/3058, 14.02.2013 Kararı, 12. Ceza Dairesi, E. 2011/4750, 2012/145, 17.01.2012 Sayılı Kararı)
